ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΚΕΤΟΞΕΩΣΗ

Τί είναι η διαβητική κετοξέωση;

Ο διαβήτης χαρακτηρίζεται από έλλειψη ινσουλίνης, η οποία βοηθά τους μυς να απορροφούν σάκχαρο από το αίμα.

Έτσι, όταν δεν υπάρχει ινσουλίνη στο αίμα και όταν οι μύες χρειάζονται ενέργεια, αρχίζουν να «καίνε» λίπη. Με αυτόν τον τρόπο παράγονται ορισμένα προϊόντα διάσπασης που ονομάζονται κετονικά σώματα ή κετόνες. Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι κετονικών σωμάτων. Πρόκειται για τοξικά οξέα, τα οποία εμφανίζονται αρχικά στο αίμα και σταδιακά περνάνε στα ούρα. Η συσσώρευση αυτών των οξέων στον οργανισμό ενδέχεται να προκαλέσει μια κατάσταση που ονομάζεται κέτωση και, σε σοβαρότερη περίπτωση, διαβητική κετοοξέωση.

Η τριάδα της υπεργλυκαιμίας (υψηλό σάκχαρο στο αίμα), αφυδάτωσης και κετοοξέωσης αποτελεί τη διαβητική κετοοξέωση και εάν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα, μπορεί να οδηγήσει σε μια πολύ σοβαρή κατάσταση που είναι το κώμα.

Πότε κινδυνεύω περισσότερο από διαβητική κετοξέωση;

Κινδυνεύετε περισσότερο όταν είστε άρρωστοι, επειδή κατά τη διάρκεια ασθενείας το σώμα καταναλώνει πιο γρήγορα το σάκχαρο που διαθέτει και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε κετοξέωση. Η κατάσταση χειροτερεύει όταν υπάρχει έλλειψη όρεξης και συνεπώς λιγότερη τροφή.

Επίσης κινδυνεύετε περισσότερο όταν τα επίπεδα ινσουλίνης είναι χαμηλά. Ακόμη και λίγες ώρες χωρίς ινσουλίνη είναι αρκετές για να ανέβουν τα επίπεδα των κετονών σας στο αίμα σε ψηλά επίπεδα.

Παρότι σε ένα μεγάλο ποσοστό (20 – 22%) δεν ανευρίσκεται εμφανής αιτία, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η όποια κατάσταση προκαλεί στον οργανισμό σας έντονο stress (δηλαδή λοίμωξη, τραύμα, έγκαυμα, εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα κ.α.) μπορεί να οδηγήσει σε κετοξέωση. 

Ποιός τύπος διαβήτη κινδυνεύει περισσότερο;

Αν είστε διαβητικός τύπου 1 που κάνετε ινσουλίνη υπάρχει αρκετά μεγάλη πιθανότητα να αναπτύξετε κετοξέωση, ειδικά σε περίοδο αρρώστιας. Μάλιστα ένα ποσοστό της τάξης του 20% των περιπτώσεων κετοξέωσης αναφέρεται σε πρωτοδιαγνωσθέντες τύπου 1 (η κετοξέωση δηλαδή αποτέλεσε την αιτία για να τεθεί η διάγνωση του διαβήτη). Οι διαβητικοί τύπου 2 που δεν κάνουν ινσουλίνη, συνήθως έχουν αρκετά αποθέματα ινσουλίνης για να καλύψουν τις ανάγκες τους. Παρόλα αυτά διατρέχουν και αυτοί τον κίνδυνο να αναπτύξουν κετοξέωση.

Από τους διαβητικούς τύπου 1 ποιοί κινδυνεύουν περισσότερο;

Αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο για διαβητική κετοξέωση είναι οι εξής:

• νέοι άνθρωποι,
• άτομα που παραλείπουν ένεση ινσουλίνης,
• άτομα που δεν παίρνουν σωστή δόση ινσουλίνης,
• γυναίκες με διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης,
• όσοι έχουν αντλία ινσουλίνης και
• άτομα κατά τη διάρκεια αρρώστιας, λοίμωξης ή εμετού. 

Ποιά τα συμπτώματα όταν έχω ψηλά επίπεδα κετονών στο αίμα μου;

Όταν υπάρχει πολύ λίγη ινσουλίνη στο αίμα σας, τα επίπεδα σακχάρου μπορεί να είναι πολύ ψηλά. Χαρακτηριστικά συμπτώματα που ενδεχομένως θα έχετε σε αυτή την περίπτωση είναι:

• Να αισθάνεστε συνέχεια διψασμένοι.
• Να έχετε συχνουρία.
• Να έχετε ξηρό ή αναψοκοκκινισμένο δέρμα.
• Να είστε ή να αισθάνεστε άρρωστοι.
• Να αισθάνεστε συνέχεια κουρασμένοι ή να έχετε σύγχυση.
• Να έχετε δυσκολία στην αναπνοή, δηλαδή να αναπνέετε βαθιά και συχνά.
• Να έχετε πόνο στην κοιλιά.
• Να έχετε τάση για έμετο ή να κάνετε εμέτους.
• Η αναπνοή σας να μυρίζει σάπιο μήλο.

Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να ελέγξετε τα επίπεδα των κετονών στο αίμα σας ούτως ώστε να προλάβετε την εξέλιξη σε κετοξέωση.

Πότε πρέπει να μετρώ τις κετόνες μου;

Μετρήσεις κετονών στο αίμα σας θα πρέπει να κάνετε όταν:

• Εμφανίζεται τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν
• Το σάκχαρο σας είναι 240 mg/dl σε δύο μετρήσεις
• Όταν έχετε υψηλό σάκχαρο και είστε άρρωστοι με διάρροιες, εμέτους ή πυρετό. Αυτό ισχύει γιατί η ασθένεια είναι κατάσταση στρες για τον οργανισμό, με αποτέλεσμα να εκκρίνονται ορμόνες, όπως η κορτιζόλη, που προκαλούν αντίσταση στην ινσουλίνη και κάνουν την ινσουλίνη λιγότερο αποτελεσματική, δηλαδή λιγότερο ευαίσθητη.
• Βρίσκεστε σε περίοδο άγχους ή συγκίνησης.
• Όταν υπάρχει υψηλό σάκχαρο και πόνος στην κοιλιά ή δυσκολία στην αναπνοή.
• Είστε έγκυος.
• Ο γιατρός σας το έχει ζητήσει.

Πως μετρώ τις κετόνες μου;

Υπάρχουν δύο τρόποι για μέτρηση των κετονών: στο αίμα και στα ούρα.

Η μέτρηση στο αίμα γίνεται με ειδικό μηχανάκι μέτρησης κετονών όπως αυτό για τη μέτρηση του σακχάρου, και παρέχει καλύτερα αποτελέσματα και πιο ακριβή. Συγκεκριμένα:

• Ανιχνεύει το πιο σημαντικό από τα τρία κετονικά σώματα.
• Ανιχνεύει τα επίπεδα κετονών σε πραγματικό χρόνο χωρίς καθυστέρηση, δίνοντας σας την ευκαιρία για να δράσετε άμεσα.
• Τα αποτελέσματα δεν επηρεάζονται από ενδεχόμενη λήψη άλλων φαρμάκων.

Τί πρέπει να κάνω σε περίπτωση που εμφανίσω κετόνες στο αίμα;

Είναι σημαντικό να ακολουθήσετε συγκεκριμένα βήματα μόλις αντιληφθείτε το πρόβλημα:

• Ενημερώστε το γιατρό σας.
• Μην διακόπτετε την θεραπεία σας για το διαβήτη.
• Πίνετε συνέχεια μικρές ποσότητες υγρών, όπως μη σακχαρούχα ποτά, τσάι ή απλές σούπες κάθε 15 με 30 λεπτά.
• Προσπαθήστε να τρώτε μικρά γεύματα αλλά πιο συχνά. Δοκιμάστε σούπα ή ένα χυμό φρούτων, ένα μικρό μπωλ παγωτό ή γάλα, ένα γιαούρτι με φρούτα ή ένα ζελέ. Αν αισθάνεστε ναυτία πιείτε γουλιές από κάποιο σακχαρούχο ποτό όπως αναψυκτικά τύπου κόλα και λεμονάδα.
• Μετράτε συχνά το σάκχαρο σας.

Πως αξιολογώ το αποτέλεσμα των κετονών στο αίμα μου;

Η αξιολόγηση του επιπέδου των κετονών στο αίμα γίνεται με βάση τον πιο κάτω πίνακα:

Κετόνη αίματος	Συμβουλή
Κάτω από 0.6 mmol/L	Φυσιολογικά επίπεδα Συνεχίστε τις κανονικές μετρήσεις σακχάρου
Μεταξύ 0.6 – 1.5 mmol/L	ΑΝ και το σάκχαρο σας είναι πάνω από 300 mg/dl, ενδέχεται να σημαίνει ότι χρειάζεστε ιατρική βοήθεια
Πάνω από 1.5 mmol/L	ΑΝ και το σάκχαρο σας είναι πάνω από 300 mg/dl, υπάρχει σίγουρα ο κίνδυνος για διαβητική κετοξέωση Καλέστε άμεσα το γιατρό σας

Ποια τα κύρια εργαστηριακά ευρήματα της διαβητικής κετοξέωσης;

Χαρακτηριστικά στην κετοξέωση έχετε υψηλό σάκχαρο αίματος, χαμηλό pH αίματος (δηλαδή μιλάμε για οξέωση), διαταραχές των ηλεκτρολυτών σας (δηλ. του νατρίου, καλίου, μαγνησίου) καθώς και παρουσία κετονών στο αίμα και τα ούρα σας.

Ποια η θεραπεία της κετοξέωσης;

Σημαντικό στοιχείο της θεραπείας της κατάστασης αυτής είναι η χορήγηση μπόλικων υγρών, ινσουλίνης ταχείας δράσης καθώς και η αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών σας. Απαιτείται άμεση ιατρική βοήθεια και νοσοκομειακή υποστήριξη για την όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη αντιμετώπιση της κατάστασης.