ΟΡΙΣΜΟΣ

Τί είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;

Για να κατανοήσετε τι είναι ο διαβήτης, πρέπει να κατανοήσετε τη σημασία της διαχείρισης του σακχάρου του αίματος.

Για την επιβίωση και την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας χρειαζόμαστε ενέργεια την οποία προσλαμβάνουμε από την τροφή. Το τελικό προϊόν της διάσπασης των τροφών που καταναλώνουμε είναι η γλυκόζη (σάκχαρο), η οποία «τρέφει» τα κύτταρά μας. Είναι προφανές ότι η ανάγκη να εξασφαλίζεται ικανοποιητική παροχή ενέργειας σε όλα τα κύτταρά μας ανά πάσα στιγμή σημαίνει ότι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα θα πρέπει να διατηρούνται σταθερά.

Η σταθερότητα των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα εξασφαλίζεται μέσω ενός μηχανισμού ο οποίος φροντίζει να αποθηκεύεται η γλυκόζη που περισσεύει, αλλά και να απελευθερώνεται η αποθηκευμένη όταν υπάρχει ανάγκη. Σε υγιείς ανθρώπους το έργο της ρύθμισης των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα έχουν κατά κύριο λόγο αναλάβει δύο ορμόνες του παγκρέατος, η ινσουλίνη και η γλυκαγόνη. Υπό κανονικές συνθήκες λοιπόν κάθε φορά που ένας υγιής άνθρωπος καταναλώνει ένα γεύμα και τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα του αυξάνουν, τα βήτα κύτταρα των νησιδίων του Λάγκερανς (Langerhans) στο πάγκρεας εκκρίνουν ινσουλίνη. Τα νησίδια αυτά ουσιαστικά είναι ομάδες κυττάρων που βρίσκονται διεσπαρμένα μέσα στο πάγκρεας. Η ινσουλίνη λοιπόν πυροδοτεί την αύξηση της πρόσληψης γλυκόζης από τα κύτταρα, αλλά και την αποθήκευσή της ως γλυκογόνου στο ήπαρ και ως λίπους στον λιπώδη ιστό.

Όταν η συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα πέσει κάτω από τα κανονικά επίπεδα αναστέλλεται η έκκριση ινσουλίνης, ενώ παράλληλα τα άλφα κύτταρα του παγκρέατος αρχίζουν να εκκρίνουν γλυκαγόνη. Αυτή η ορμόνη επιταχύνει τις διαδικασίες αποδέσμευσης της αποθηκευμένης γλυκόζης από το ήπαρ και τον λιπώδη ιστό.

Με άλλα λόγια, ένας υγιής οργανισμός διαθέτει και κινητοποιεί μηχανισμούς οι οποίοι εξασφαλίζουν την ισορροπία της γλυκόζης στο αίμα και ως εκ τούτου την εύρυθμη λειτουργία του. Μακροχρόνια μετατόπιση της ισορροπίας είτε προς τη μια είτε προς την άλλη κατεύθυνση (υπεργλυκαιμία ή υπογλυκαιμία) συνιστά παθολογική κατάσταση. Ο διαβήτης, ο οποίος χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, είναι μια τέτοια παθολογική κατάσταση.

Πόσοι τύποι διαβήτη υπάρχουν;

Ο διαβήτης όπως είδαμε, είναι μια πάθηση κατά την οποία το σώμα δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη ή δεν χρησιμοποιεί κατάλληλα την ινσουλίνη που παράγει (αντίσταση στην ινσουλίνη) ή και τα δύο. Έτσι, το σάκχαρο του αίματος δεν εισέρχεται στα κύτταρα, αλλά συσσωρεύεται στο αίμα προκαλώντας υπεργλυκαιμία.

Από το 1997 ο διαβήτης ταξινομείται σε τέσσερις κατηγορίες:

Α. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 1

Στο διαβήτη τύπου 1 (παλαιότερα γνωστός ως νεανικός διαβήτης) το σώμα παράγει πολύ μικρή ποσότητα ινσουλίνης ή και καθόλου λόγω καταστροφής των βήτα κυττάρων του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη, και έτσι τα άτομα με διαβήτη τύπου 1 χρειάζεται να κάνουν θεραπεία με ινσουλίνη εφ’όρου ζωής.

Λιγότερα από το 10% των διαβητικών πάσχουν από αυτό τον τύπο διαβήτη. Εμφανίζεται κυρίως σε άτομα νεαρής ηλικίας αλλά μπορεί να εμφανιστεί και σε ενήλικες, για αυτό και η παλαιότερη ονομασία του «νεανικού διαβήτη» εγκαταλείφθηκε σήμερα, αφού ο τύπος αυτός εμφανίζεται μεν συχνότερα αλλά όχι αποκλειστικά σε νέα άτομα.

Ποιά τα αίτια του διαβήτη τύπου 1;

Στο διαβήτη τύπου 1, το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος παραδόξως καταστρέφει τα βήτα κύτταρα του παγκρέατος. Η καταστροφή τους γίνεται από αντισώματα, δηλαδή ειδικές πρωτεΐνες που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα και έχουν ως αποστολή την προστασία του οργανισμού από ξένους εισβολείς, όπως τα μικρόβια και οι ιοί. Όπως και σε άλλα νοσήματα (συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, ρευματοειδής αρθρίτιδα κ.α.) έτσι και στο διαβήτη τύπου 1, κάποιος, άγνωστος μέχρι στιγμής, βλαπτικός παράγοντας (πιθανόν κάποιος ιός) παραπλανά το ανοσοποιητικό σύστημα με αποτέλεσμα να αναγνωρίζει λανθασμένα τα βήτα κύτταρα του ως ξένα κύτταρα-εισβολείς, να «επιτίθεται» εναντίον τους και να τα καταστρέφει. Ο μηχανισμός αυτός καλείται «αυτοάνοσος» και υποδηλώνεται ακόμα από τη συνύπαρξη του τύπου αυτού διαβήτη με άλλα αυτοάνοσα νοσήματα, όπως είναι ο υποθυρεοειδισμός, η κοιλιοκάκη, η κακοήθης αναιμία του Biermer κ.α.

Με απλή εξέταση αίματος μπορεί να φανεί εάν έχετε τέτοιου είδους αντισώματα (τα λεγόμενα «αυτοαντισώματα») που επιτίθενται εναντίον του ιδίου του παγκρέατος σας.

Πώς εκδηλώνεται ο διαβήτης τύπου 1;

Πολλές φορές ο διαβήτης τύπου 1 εκδηλώνεται πολύ γρήγορα και με έντονα συμπτώματα που, αν δεν αναγνωριστούν έγκαιρα, οδηγούν σε μια επικίνδυνη κατάσταση που ονομάζεται διαβητική κετοξέωση.

Τι ρόλο παίζει η κληρονομικότητα;

Ο διαβήτης τύπου 1 παρουσιάζεται σε άτομα με γενετική προδιάθεση αλλά περιβαλλοντικοί παράγοντες (ιοί) παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση του.

– Όταν ο πατέρας έχει διαβήτη τύπου 1, το παιδί του έχει 6% πιθανότητα να αναπτύξει διαβήτη τύπου 1. – Όταν η μητέρα έχει διαβήτη τύπου 1, το παιδί της έχει 1 – 3% πιθανότητα ανάπτυξης διαβήτη τύπου 1. – Όταν και οι δύο γονείς έχουν διαβήτη τύπου 1 το παιδί τους έχει πιθανότητα που κυμαίνεται μεταξύ 10 – 25% να αναπτύξει διαβήτη τύπου 1.

– Σε μονοωογενείς διδύμους, όταν το ένα από τα αδέλφια έχει διαβήτη τύπου 1 ο/η μονοωογενής δίδυμος/η του έχει πιθανότητα που κυμαίνεται μεταξύ 30 – 70%, για να αναπτύξει διαβήτη τύπου 1. Σε διζυγωτικούς διδύμους η πιθανότητα είναι περίπου 12%.

Γενετικοί δείκτες (HLA DR3, DR4) μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε συγγενικά άτομα διαβητικών τύπου 1 για τον υπολογισμό πιθανότητας εμφάνισης διαβήτη τύπου 1.

Ο διαβητικός τύπου 1 πρέπει να ελεγχθεί και για άλλα νοσήματα;

Λόγω της αυξημένης συχνότητας εμφάνισης και άλλων αυτοάνοσων νοσημάτων στους διαβητικούς τύπου 1, απαιτείται έλεγχος για θυρεοειδοπάθεια, έλλειψη βιταμίνης Β12, μυασθένεια, λεύκη καθώς και για κοιλιοκάκη (η δυσανεξία – κάτι που ο οργανισμός δεν ανέχεται – στη γλουτένη, πρωτεΐνη που υπάρχει στο σιτάρι, το κριθάρι, τη βρώμη και τη σίκαλη).

Β. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2

Παλαιότερα ήταν γνωστός ως διαβήτης ώριμης ηλικίας. Πρόκειται για την πιο διαδεδομένη μορφή διαβήτη αφού αφορά το 80% περίπου των περιπτώσεων διαβήτη.

Οφείλεται σε προοδευτική μείωση της ανταπόκρισης των βήτα κυττάρων του παγκρέατος για έκκριση ινσουλίνης που απαιτείται για την κάλυψη των μεταβολικών αναγκών. Δηλ. σε αντίθεση με το διαβήτη τύπου 1, οι περισσότεροι άνθρωποι που πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 μπορούν να παράγουν ινσουλίνη, αλλά ο οργανισμός τους δεν παράγει αρκετή ή τα κύτταρα του δυσκολεύονται να τη χρησιμοποιήσουν ικανοποιητικά. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «αντίσταση στην ινσουλίνη» ή «ινσουλινοαντοχή» (μειωμένη ευαισθησία στην ινσουλίνη των κυττάρων-στόχων της ορμόνης). Βαθμηδόν όμως παρατηρείται βλάβη των βήτα κυττάρων του παγκρέατος και ανάγκη εξωγενούς χορήγησης ινσουλίνης στους ασθενείς αυτούς.

Αυτός ο τύπος διαβήτη συνυπάρχει συχνά με παχυσαρκία και πιο συγκεκριμένα με την λεγόμενη παχυσαρκία ανδρικού τύπου, που χαρακτηρίζεται από εναπόθεση λίπους στην κοιλιά (σε αντίθεση με τη γυναικείου τύπου παχυσαρκία όπου το λίπος εναποτίθεται στους μηρούς και τους γλουτούς). Επίσης πολύ συχνά, τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 παρουσιάζουν καθιστική ζωή, ψηλή πίεση, ψηλά τριγλυκερίδια και ενδεχομένως ψηλή χοληστερίνη στο αίμα τους.

Αν και τείνει να εμφανίζεται σταδιακά μετά την ηλικία των 40 ετών, στις μέρες μας διαγιγνώσκεται σε πολλά υπέρβαρα παιδιά και νεαρούς ενήλικες.

Τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 λαμβάνουν χάπια για το διαβήτη, ινσουλίνη ή και τα δύο. Λίγα άτομα είναι σε θέση να διατηρήσουν τον έλεγχο του σακχάρου αίματος με προσεκτικό σχεδιασμό των γευμάτων και τακτική σωματική δραστηριότητα.

Ποιά τα αίτια του διαβήτη τύπου 2;

Ακόμη δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο τι προκαλεί το διαβήτη τύπου 2. Ωστόσο, είναι πιθανότερο να εμφανιστεί σε άτομα που:

• είναι άνω των 40 ετών.
• είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα – δηλ. με Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI) 25 – 30 kg/m2 ή μεγαλύτερο του 30 kg/m2 αντίστοιχα.
• έχουν οικογενειακό ιστορικό διαβήτη τύπου 2.
• εμφάνισαν διαβήτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
• γέννησαν παιδί, το σωματικό βάρος του οποίου ήταν πάνω από 4 κιλά κατά τον τοκετό.
• έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση, τουλάχιστον 140/90 mmHg.
• έχουν καθιστικό τρόπο ζωής – το να ασκείται κανείς λιγότερο από 3 φορές την εβδομάδα για λιγότερο από 30 λεπτά τη φορά.
• έχουν προδιαβήτη.
• πάσχουν από το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.

Πώς εκδηλώνεται ο διαβήτης τύπου 2; Ο διαβήτης τύπου 2 εμφανίζεται ύπουλα, με αργή αλλά σταθερή αύξηση του σακχάρου στο αίμα που δεν προκαλεί συμπτώματα και συχνά αποκαλύπτεται σε τυχαία εξέταση αίματος.

Τι ρόλο παίζει η κληρονομικότητα;

Η κληρονομική προδιάθεση του ατόμου διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2.

– Η εμφάνιση της νόσου σε μονοωογενείς διδύμους κυμαίνεται μεταξύ 70 – 90%.

– Αν και οι δύο γονείς έχουν διαβήτη, ο κίνδυνος εμφάνισης διαβήτη στο παιδί προσεγγίζει το 40%.

– Όταν ο ένας γονέας έχει διαβήτη τύπου 2 που αναπτύχθηκε πριν την ηλικία των 50 ετών κάθε ένα από τα παιδιά του έχει 15% πιθανότητα ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2.

– Εάν στο γονέα ο διαβήτης αναπτύχθηκε μετά την ηλικία των 50 ετών η πιθανότητα ανάπτυξης διαβήτη τύπου 2 σε κάθε ένα από τα παιδιά είναι 7,5%.

Σημαντικό ωστόσο ρόλο για την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2 διαδραματίζουν και διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η διατροφή και η φυσική δραστηριότητα του ατόμου, ή άλλοι γενετικοί παράγοντες, όπως η παχυσαρκία.

Ποιες οι διαφορές του διαβήτη τύπου 1 από τον τύπου 2;

Οι κυριότερες διαφορές των δύο τύπων διαβήτη συνοψίζονται στον πιο κάτω πίνακα:

	Διαβήτης τύπου 1	Διαβήτης τύπου 2
Ηλικία εμφάνισης	Συνήθως κάτω των 30 ετών	Συνήθως άνω των 40 ετών
Συχνότητα	Περίπου 0.03%	4 – 6%
Κληρονομικότητα	(+)	(+++)
Εκδήλωση	Θορυβώδης	Ύπουλη
Παραγωγή ινσουλίνης	Πλήρης ή σχεδόν πλήρης έλλειψη	Μερική έλλειψη και αντίσταση στην ινσουλίνη
Θεραπεία	Δίαιτα και ινσουλίνη	Δίαιτα και δισκία, πιθανώς αργότερα ινσουλίνη

Γ. ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ (gestational diabetes)

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, οι ανάγκες σε ινσουλίνη μπορεί να διπλασιαστούν ή να τριπλασιαστούν, εξαναγκάζοντας το πάγκρεας να δουλέψει περισσότερο από το φυσιολογικό. Μερικές γυναίκες δεν μπορούν να παράξουν αρκετή ινσουλίνη ώστε να ικανοποιήσουν αυτή την αυξημένη ζήτηση και τα επίπεδα του σακχάρου ανεβαίνουν. Η κατάσταση αυτή καλείται διαβήτης κύησης και συνήθως εμφανίζεται στο δεύτερο ή τρίτο τρίμηνο.

Πόσο συχνή πάθηση είναι ο διαβήτης κύησης;

Εμφανίζεται περίπου στο 3% του συνόλου των κυήσεων. Αν και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε έγκυο, οι γυναίκες που είναι άνω των 25 ετών, υπέρβαρες και με οικογενειακό ιστορικό διαβήτη διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο.

Πατήστε εδώ για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το διαβήτη κύησης.

Δ. ΕΙΔΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Οφείλονται σε άλλα αίτια, όπως σε διάφορες γενετικές διαταραχές της λειτουργίας των βήτα κυττάρων του παγκρέατος (παλαιότερα ονομάζονταν MODY, δηλαδή «Maturity Onset Diabetes of the Young») ή της ινσουλίνης, νόσους του παγκρέατος (όπως παγκρεατίτιδα), ενδοκρινοπάθειες (όπως σύνδρομο Cushing), έκθεση σε φάρμακα (π.χ. κορτιζόνη, θεαζιδικά διουρητικά), χημικές ουσίες, τοξίνες κ.α.
Ο παλαιός όρος ΜΟDΥ αναφέρεται σε σύνδρομα που εμφανίζονται σε ηλικία μικρότερη των 25 ετών σε δύο τουλάχιστον μέλη της οικογένειας, και ελέγχονται για τουλάχιστον 5 χρόνια μετά τη διάγνωση χωρίς ινσουλίνη. Αποτελεί το 0.5 – 1% των διαβητικών τύπου 2.

Πατήστε εδώ για να δείτε φάρμακα που προκαλούν ή απορρυθμίζουν το διαβήτη.

Πόσο συχνό νόσημα είναι ο διαβήτης;

Η συχνότητα που απαντάται ο διαβήτης στον κόσμο ποικίλλει από χώρα σε χώρα. Στη Βόρεια Ευρώπη η συχνότητα είναι μεγαλύτερη από τη Νότια Ευρώπη. Συγκεκριμένα στη Σκανδιναβία υπάρχει η υψηλότερη επίπτωση διαβήτη τύπου 1, και ειδικά στη Φινλανδία. Γενικά η Ευρώπη έχει τη μεγαλύτερη επίπτωση διαβήτη τύπου 1 από οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου (9.7 έως 49 άτομα ανά 100000 άτομα ηλικίας ίσης ή κάτω των 15 ετών κάθε χρόνο).
Ο αριθμός των διαβητικών ηλικίας από 20 έως 79 ετών στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 52.8 εκατομμύρια (8.1% του συνολικού πληθυσμού) για το 2011. Η χώρα με τη μεγαλύτερη επίπτωση διαβήτη είναι η Ρωσική Ομοσπονδία (12.6 εκατομμύρια), ενώ η Μολδαβία έχει τη μικρότερη (2.8%).
Η ηλικία παίζει τεράστιο ρόλο (για άτομα κάτω των 20 ετών τα ποσοστά είναι της τάξης του ένα στα χίλια, ενώ για άτομα 60 ετών τα ποσοστά ίσως είναι άνω του δέκα στα εκατό).

Ποια τα δεδομένα για την Ελλάδα και την Κύπρο;

Οι διαβητικοί στην Ελλάδα αριθμούσαν τις 754.000 (8.8% του ενήλικα πληθυσμού από 20 έως 79 ετών) το 2010 ενώ οι θάνατοι στο ίδιο έτος, λόγω του διαβήτη, ανήλθαν στις 6.542.

Στην Κύπρο ο αριθμός των διαβητικών για το 2010 ήταν 65.900, αριθμός που ισοδυναμεί με το 10.4% του ενήλικα πληθυσμού της ελεύθερης Κύπρου. Οι θάνατοι λόγω του διαβήτη ανήλθαν στους 389 για τη συγκεκριμένη χρονιά.

Έχω ακούσει για κάποιο διαβήτη τύπου LADA. Τι διαβήτης είναι αυτός;

Το 25% περίπου των διαβητικών τύπου 1 εμφανίζουν τη νόσο σε ηλικία άνω των 35 ετών. Πολλοί από τους ασθενείς αυτούς μπορεί να μη χρειάζονται αρχικά ινσουλίνη για τη ρύθμιση του σακχάρου τους και μπορεί λανθασμένα να θεωρηθούν ότι πάσχουν από διαβήτη τύπου 2, για αρκετό διάστημα έως ότου χρειαστούν ινσουλίνη. Στο αίμα των ασθενών αυτών ανιχνεύονται τα αυτοαντισώματα που καταστρέφουν τα βήτα κύτταρα του παγκρέατος ενώ έχουν και χαμηλά επίπεδα ινσουλίνης και c-πεπτιδίου. Οι ασθενείς αυτοί ταξινομούνται σε μια ενδιάμεση κατάσταση ανάμεσα στο διαβήτη τύπου 1 και 2 και θεωρούνται ότι έχουν διαβήτη τύπου 1.5 ή LADA («Latent Autoimmune Diabetes in Adults»).

Τι συμπτώματα εμφανίζει γενικά ο διαβήτης;

Καθώς τα σάκχαρα του αίματος αυξάνονται για μια μεγάλη χρονική περίοδο στο διαβήτη τύπου 2, μπορεί να μην νοιώσετε κάτι ασυνήθιστο. Στα πρώτα στάδια μάλιστα ενδέχεται να μην έχετε και καθόλου συμπτώματα. Όταν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα, μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Αυξημένη ενούρηση (πολυουρία).
• Αυξημένο αίσθημα πείνας ή δίψας (πολυδιψία).
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους σώματος.
• Αίσθημα κούρασης, χωρίς να έχετε κάνει κάποια ιδιαίτερη δραστηριότητα.
• Ξηρό δέρμα και φαγούρα στα γεννητικά όργανα.
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα χέρια ή στα πόδια.
• Κράμπες
• Συχνές λοιμώξεις (όπως ουρολοιμώξεις και κολπίτιδες).
• Ξηρό στόμα.
• Θολή όραση.
• Αργή ίαση κοψιμάτων ή πληγών.
• Σεξουαλικά προβλήματα.

Τα κλασικά συμπτώματα του διαβήτη είναι η πολυουρία, η πολυδιψία και η απώλεια βάρους σώματος. Αν έχετε τρία ή περισσότερα όμως από τα παραπάνω συμπτώματα, θα πρέπει να εξεταστείτε για διαβήτη. Η τακτική άσκηση και ο έλεγχος του σωματικού σας βάρους μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη ή την επιβράδυνση ορισμένων περιστατικών διαβήτη τύπου 2. Είναι, επομένως, σημαντικό να γίνεται πρώιμη διάγνωση του διαβήτη.
 

Τι εξετάσεις πρέπει να κάνω για να διαπιστώσω εάν έχω σάκχαρο;

Η διάγνωση του διαβήτη τίθεται με εξετάσεις αίματος.

1. Τυχαία εξέταση σακχάρου αίματος

Η εξέταση αυτή γίνεται μέσα στο πλαίσιο των αιματολογικών εξετάσεων που περιλαμβάνονται σε μια τυπική εξέταση, ανεξάρτητα από το πότε φάγατε για τελευταία φορά. Επίπεδο σακχάρου αίματος ίσο ή μεγαλύτερο από 200 mg/dl σε συνδυασμό με τα τρία κλασικά συμπτώματα που αναφέρθηκαν, υποδεικνύει διαβήτη. Για την επιβεβαίωση του διαβήτη θα χρειαστεί είτε επανάληψη της εξέτασης είτε εξέταση σακχάρου αίματος νηστείας.

2. Εξέταση σακχάρου αίματος νηστείας (FPG, fasting plasma glucose)

Αυτή είναι η τυπική εξέταση για το διαβήτη. Χωρίς να έχετε φάει για τουλάχιστον 8 ώρες λαμβάνεται δείγμα αίματος. Αν τα επίπεδα του σακχάρου αίματος είναι 126 mg/dl ή ψηλότερα, η εξέταση πρέπει να επαναληφθεί κάποια άλλη μέρα για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση του διαβήτη.

3. Δοκιμασία ανοχής γλυκόζης (OGTT, Οral Glucose Tolerance Test)

Η εξέταση αυτή μετρά τα επίπεδα γλυκόζης αίματος σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα μετά την κατάποση ειδικού ζαχαρούχου διαλύματος (75 γραμμάρια γλυκόζης διαλυμένα σε ένα ποτήρι νερό) ή του γνωστού ενεργειακού ποτού Lucozade (ενάμιση μπουκάλι αντιστοιχεί με 75 γραμμάρια γλυκόζης). Για την εξέταση αυτή δεν θα πρέπει να φάτε για τουλάχιστον 8 ώρες πριν από την εξέταση ενώ κατά τις 3 προηγούμενες ημέρες να μην ακολουθείται ειδικό διαιτολόγιο σε ότι αφορά στους υδατάνθρακες (λήψη πάνω από 150 g την ημέρα). Κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας, η μυϊκή άσκηση (περπάτημα) και το κάπνισμα απαγορεύονται. Αν τα αποτελέσματα της εξέτασης δείχνουν επίπεδο σακχάρου ίσο ή μεγαλύτερο από 200 mg/dl στις 2 ώρες, έχει τεθεί η διάγνωση του διαβήτη. Η εξέταση αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί για διάγνωση στην περίπτωση που οι άλλες εξετάσεις δεν οδηγούν σε διάγνωση.

4. Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c)

Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη είναι μια απλή αιματολογική εξέταση που μετρά το πάχος της επικάλυψης σακχάρων στην αιμοσφαιρίνη. Αποτελεί ένα αναντικατάστατο δείκτη που μας δείχνει το μέσο όρο των επιπέδων σακχάρου του αίματος κατά το τελευταίο τρίμηνο. Τιμή ίση με ή πάνω από 6.5% θέτει τη διάγνωση του διαβήτη.

Πατήστε εδώ για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη.

Πατήστε εδώ για να δείτε σε τι μέσο όρο σακχάρου αντιστοιχεί η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη σας κατά το τελευταίο τρίμηνο.

Τι σημαίνει «διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας» (IFG, impaired fasting glucose);

Μεταξύ των τιμών του σακχάρου που οριοθετούν το φυσιολογικό σάκχαρο και το διαβήτη, παραμένει μια περιοχή τιμών σακχάρου που χαρακτηρίζει καταστάσεις, οι οποίες δεν θεωρούνται μεν «νόσος», συνδυάζονται όμως με αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης σε διαβήτη, πιθανόν δε και εμφάνισης καρδιαγγειακών βλαβών.
Η διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας αφορά σάκχαρα νηστείας μεταξύ 100 και 125 mg/dl.
Στην Κύπρο ένα ποσοστό της τάξης του 17,3% παρουσιάζει διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας.

Τι σημαίνει «διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη» (IGT, impaired glucose tolerance);

Η διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη αφορά σάκχαρα 2 ώρες μετά από δοκιμασία ανοχής γλυκόζης μεταξύ 140 και 199 mg/dl. Επίσης διαταραγμένη ανοχή έχετε εάν η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) σας είναι μεταξύ 5.7 και 6.4%. Στην Κύπρο ένα ποσοστό της τάξης του 6,5% παρουσιάζει διαταραγμένη ανοχή σακχάρου. Η φάση αυτή συνδέεται με διπλασιασμό του κινδύνου εμφάνισης καρδιακής νόσου.

Τόσο η διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας (IFG) όσο και η διαταραγμένη ανοχή στη γλυκόζη (IGT) χαρακτηρίζονται ως «προδιαβήτης» ή διαταραγμένη ομοιοστασία της γλυκόζης και μπορεί να συνυπάρχουν στο ίδιο άτομο.

Πατήστε εδώ για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τον προδιαβήτη.

Ποιά τα αποδεκτά επίπεδα σακχάρου στο αίμα;

Διεθνώς αποδεκτά επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι πριν από τα γεύματα μεταξύ 80 και 120 mgdl ενώ δύο ώρες μετά τα γεύματα κάτω από 140 mg dl. Αυτές οι συνιστώμενες τιμές του σακχάρου καλούνται « στόχοι », επειδή είναι οι τιμές που πρέπει να επιδιώκετε. Σε ότι αφορά στη γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, τα επιθυμητά επίπεδα της είναι κάτω από 7%.

Ποιοι είναι οι στόχοι σε ότι αφορά άλλους παράγοντες κινδύνου;

Οι στόχοι για τους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου έχουν ως εξής:

• H «κακή» σας χοληστερίνη LDL θα πρέπει να είναι κάτω από 70 mg/dl.
• Η «καλή» χοληστερίνη HDL θα πρέπει να είναι πάνω από 40 mg/dl αν είστε άνδρας και πάνω από 50 mg/dl αν είστε γυναίκα.
• Η ολική χοληστερίνη πρέπει να είναι κάτω από 200 mg/dl.
• Η non-HDL χοληστερίνη σας (προκύπτει από την αφαίρεση της HDL χοληστερίνης σας από την ολική χοληστερίνη) πρέπει να είναι κάτω από 100 mg/dl.
• H apo-B (η κύρια αποπρωτεΐνη της LDL) πρέπει να είναι κάτω από 80 mg/dl (ΔΕΝ αποτελεί εξέταση ρουτίνας!)
• Τα τριγλυκερίδια σας θα πρέπει να είναι κάτω από 150 mg/dl.
• Η μεγάλη σας πίεση (συστολική) πρέπει να είναι 130 mmHg και η μικρή σας (διαστολική) 80 mmHg.
• Το λεύκωμα (η πρωτεΐνη δηλαδή) στα ούρα σας για ένα ολόκληρο 24ώρο θα πρέπει να είναι κάτω από 30 mg.