Συντάκτης: Savvas Ioannou

ΣΤΥΤΙΚΗ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
Μια συχνή επιπλοκή του διαβήτη στους διαβητικούς άνδρες είναι η στυτική δυσλειτουργία, μια δυσλειτουργία που μπορεί να οδηγήσει σε σεξουαλική ανικανότητα. Η κατάσταση αυτή, ενώ όπως αναφέρθηκε είναι συχνή, εν τούτοις είναι η ολιγότερη συζητούμενη κατάσταση με τον θεράποντα ιατρό. Αμηχανία, φόβος ή και άγνοια σχετική με τα σεξουαλικά προβλήματα μπορεί να είναι τα αίτια που οδηγούν στην «απόκρυψη» του προβλήματος. Επειδή όμως η παρουσία στυτικής δυσλειτουργίας δυνατόν αν αποτελέσει προγνωστικό δείκτη σιωπηλής ισχαιμίας του μυοκαρδίου στα διαβητικά άτομα, το πρόβλημα αυτό πρέπει να αναφέρεται στον θεράποντα ιατρό για περαιτέρω διερεύνηση και αντιμετώπιση.

Τι ορίζεται ως δυσλειτουργία της στύσης;

Ως δυσλειτουργία της στύσης (erectile dysfunction) ορίζεται η αδυναμία επίτευξης ή/και διατήρησης επαρκούς ποιότητας στύσης για ικανοποιητική σεξουαλική δραστηριότητα.

Πόσο συχνή είναι η δυσλειτουργία της στύσης;

Παγκοσμίως υπολογίζεται ότι περισσότεροι από 100 εκατομμύρια άνδρες παρουσιάζουν κάποιου βαθμού δυσλειτουργία της στύσης. Υπολογίζεται ότι το 30% των κύριων αιτίων στυτικής δυσλειτουργίας στις ΗΠΑ οφείλεται στο διαβήτη. Η συχνότητα της δυσλειτουργίας της στύσης ανέρχεται συνολικά στο 40% περίπου του διαβητικού πληθυσμού. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται με την ηλικία. Συγκεκριμένα, η πιθανότητα ανάπτυξης στυτικής δυσλειτουργίας είναι τριπλάσια σε διαβητικούς από 40 έως 70 ετών απ’ότι σε μη διαβητικούς.

Με ποιούς παράγοντες σχετίζεται η στυτική δυσλειτουργία;

Η επίπτωση της στυτικής δυσλειτουργίας στο διαβητικό πληθυσμό σχετίζεται με την ηλικία του ασθενούς, τη διάρκεια του σακχαρώδη διαβήτη, τις χρόνιες επιπλοκές και την ποιότητα της ρύθμισης του σακχάρου. Ειδικότερα σε ότι αφορά στη διάρκεια της νόσου, ποσοστό άνω του 40% παρουσιάζει πρόβλημα στύσης 10 χρόνια μετά τη διάγνωση του διαβήτη.

Που οφείλεται η στυτική δυσλειτουργία στο διαβήτη;

Στο διαβήτη παρατηρείται συχνά (έως και 40% των διαβητικών ατόμων) νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος. Το αυτόνομο νευρικό σύστημα ελέγχει τα νευρικά ερεθίσματα που δεν ελέγχονται από τη βούληση μας και αποτελείται από το συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό σύστημα. Η συχνότητα της δυσλειτουργίας της στύσης αυξάνεται με τη διάρκεια του διαβήτη καθώς και σε διαβητικά άτομα με περιφερική νευροπάθεια, αμφιβληστροειδοπάθεια και ιστορικό εμφράγματος. Η νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος οδηγεί σε δυσλειτουργία κύρια του παρασυμπαθητικού συστήματος, με αποτέλεσμα μειωμένη αγγειοδιαστολή των αρτηριών του πέους και ως εκ τούτου μειωμένη στύση. Παράλληλα η μακροαγγειοπάθεια που παρατηρείται στο διαβήτη (αθηρωμάτωση των μέσου και μεγάλου εύρους αρτηριών) όπως και η μικροαγγειοπάθεια συμβάλουν στο πρόβλημα, αφού οδηγούν σε περιορισμό της αρτηριακής παροχής στο πέος.

Πατήστε εδώ για να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για τη νευροπάθεια του αυτόνομου νευρικού συστήματος.

Πώς γίνεται ο έλεγχος της στυτικής δυσλειτουργίας στο διαβητικό άτομο;

Ο έλεγχος και κατ’επέκταση η αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού προϋποθέτει αρχικά σχέση εμπιστοσύνης και συνεργασία ασθενούς με ιατρό. Η διερεύνηση και ο έλεγχος κατόπιν του προβλήματος περιλαμβάνει:

1. την εκτίμηση της ρύθμισης του σακχάρου,

2. την εκτίμηση της νεφρικής λειτουργίας,

3. τον έλεγχο για ύπαρξη μακροαγγειοπάθειας,

4. τη διερεύνηση για νευροπάθεια του ΑΝΣ και

5. ειδικό αιμοδυναμικό έλεγχο που περιλαμβάνει τη δυναμική σηραγγογραφία και σηραγγομετρία, το Doppler υπερηχογράφημα των αρτηριών του πέους και τη μέτρηση του βραχιονοπεϊκού δείκτη πίεσης.

Ποιά είναι η αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας του διαβήτη;

H αντιμετώπιση της στυτικής δυσλειτουργίας προϋποθέτει πρώτα και κύρια την όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική ρύθμιση του σακχάρου. Σε δεύτερο στάδιο ακολουθεί η φαρμακευτική αντιμετώπιση του προβλήματος με ουσίες που υποβοηθούν τη στύση. Οι ουσίες αυτές είναι βασικά αναστολείς ενός ενζύμου της φωσφοδιεστεράσης που προκαλούν αποκατάσταση της αγγειοδιαστολής των αρτηριών του πέους και άρα της στύσης. Προϋπόθεση βέβαια για να δράσουν οι ουσίες αυτές αποτελεί η σεξουαλική διέγερση, αφού χωρίς διέγερση τα φάρμακα αυτά δεν δρουν.

Ποιά φάρμακα υπάρχουν σήμερα που υποβοηθούν τη στυτική δυσλειτουργία;

Τα φάρμακα που κυκλοφορούν στο εμπόριο κατά της στυτικής δυσλειτουργίας είναι:

•   η σιλδεναφίλη, το γνωστό σε όλους μας Viagra,
•   η βαρδεναφίλη (Levitra) και
•   η ταδαλαφίλη (Cialis).

  Οι πρώτες δύο ουσίες έχουν ταχεία δράση, ενώ η ταδαλαφίλη έχει 24ώρη διάρκεια δράσης.

Ποιές οι ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων αυτών;

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες δεν είναι σημαντικές. Αναφέρονται πονοκέφαλος, αίσθημα έξαψης, δυσπεψία, ρινική συμφόρηση καθώς και παροδικές διαταραχές όρασης.

Τα όσα ακούγονται σχετικά με ενδεχόμενες παρενέργειες των φαρμάκων αυτών στο καρδιαγγειακό σύστημα ισχύουν;

 Ανέκαθεν υπήρχε ένας προβληματισμός για τις ενδεχόμενες παρενέργειες των φαρμάκων αυτών από το καρδιαγγειακό σύστημα. Τα στοιχεία ωστόσο από τις ερευνητικές μελέτες δεν δείχνουν αυξημένη επίπτωση εμφραγμάτων στην ομάδα των ασθενών που ελάμβαναν τις φαρμακευτικές ουσίες αυτές συγκριτικά με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου (placebo). Είναι εντούτοις χρήσιμο τα διαβητικά άτομα να υποβάλλονται σε αδρό καρδιολογικό έλεγχο (τεστ κόπωσης, triplex καρδιάς) πριν τη λήψη των σκευασμάτων αυτών για το ενδεχόμενο σιωπηλής ισχαιμίας και όχι μόνο.

Υπάρχουν αντενδείξεις χορήγησης των φαρμάκων αυτών;

Απόλυτη αντένδειξη χορήγησης των φαρμάκων αυτών αποτελεί η συγχορήγηση με νιτρώδη (Nitroderm TTS, Glytrin spray), ενω σχετική αντένδειξη των ουσιών αυτών παρατηρείται όταν υπάρχει αντένδειξη σεξουαλικής δραστηριότητας σε καταστάσεις όπως:

• ασταθή στηθάγχη,
• προχωρημένη καρδιακή ανεπάρκεια,
• στους πρώτους 2 μήνες μετά από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου και
• σε βαριά ανεπάρκεια του συκωτιού και των νεφρών.

Οι διαβητικές γυναίκες πάσχουν επίσης από σεξουαλική δυσλειτουργία;

Από μερικές κλινικές έρευνες φαίνεται πως υπάρχει σεξουαλική δυσλειτουργία και στις διαβητικές γυναίκες. Μάλιστα η ηλικία του ατόμου αλλά και η διάρκεια του διαβήτη είναι οι σχετιζόμενοι παράγοντες με τη δυσλειτουργία αυτή. Συγκεκριμένα η δυσλειτουργία στις γυναίκες εκφράζεται με:

• απώλεια του σεξουαλικού ενδιαφέροντος και επιθυμίας,
• δυσκολία στη διέγερση,
• δυσκολίες στην ύγρανση του κόλπου,
• πόνο κατά τη συνουσία και
• απώλεια της ικανότητας οργασμού.

Αυτό που εξάγεται ως συμπέρασμα από τις διάφορες μελέτες, είναι ότι η σεξουαλική λειτουργία στις γυναίκες που πάσχουν από διαβήτη επηρεάζεται πολύ περισσότερο από ψυχολογικούς παράγοντες και επιδράσεις (όπως είναι η κατάθλιψη και το συζυγικό status) παρά από τη ρύθμιση του σακχάρου ή τις χρόνιες επιπλοκές της νόσου.

ΟΜΑΔΑ 1: ΓΑΛΑ ΚΑΙ ΓΑΛΑΚΤΟΚΟΜΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ

Ένα ισοδύναμο περιέχει 12 g υδατάνθρακες, 8 g πρωτεΐνες και ποσότητα λίπους που ποικίλλει.

Προτιμήστε τα άπαχα και ημίπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Γάλα αποβουτυρωμένο (0 – 3 g λίπους ανά ισοδύναμο)
Αποβουτυρωμένο γάλα	1 φλιτζάνι
Γάλα με 1 ή 1.5% λίπος	1 φλιτζάνι
Γάλα με σκόνη αποβουτυρωμένο	1/3 φλιτζάνι
Γάλα εβαπορέ (χωρίς λίπος)	½ φλιτζάνι
Γάλα σόγιας αποβουτυρωμένο	1 φλιτζάνι
Γιαούρτι από αποβουτυρωμένο γάλα	180 g

Γάλα χαμηλής περιεκτικότητας σε λίπος (5 g λίπους ανά ισοδύναμο)
Γάλα με 2% λίπος	1 φλιτζάνι
Γιαούρτι από γάλα με 2% λίπος	180 g

Γάλα πλήρες (8 g λίπους ανά ισοδύναμο)
Γάλα πλήρες	1 φλιτζάνι
Γάλα εβαπορέ (κουτί)	½ φλιτζάνι
Γιαούρτι	180 g
Γάλα κατσίκας	1 φλιτζάνι

ΟΜΑΔΑ 2: ΛΑΧΑΝΙΚΑ

 Ένα ισοδύναμο αντιστοιχεί σε ½ φλιτζάνι του τσαγιού βρασμένα λαχανικά ή 1 φλιτζάνι ωμά λαχανικά και περιέχει 5 g υδατάνθρακες, 2 g πρωτεΐνες, 25 θερμίδες και 1 – 4 g φυτικών ινών.

Τα αμυλούχα λαχανικά (μπιζέλι, φασολάκια, καλαμπόκι) αναφέρονται στα ισοδύναμα του ψωμιού.

Αγγούρι	Μαρούλι	Σπαράγγια
Αγκινάρα	Μελιτζάνες	Ντομάτες
Αντίδια	Μπρόκολο	Χυμός ντομάτας
Βλίτα	Μπάμιες	Χυμός λαχανικών
Καρότο	Παντζάρια
Κολοκυθάκια	Πιπεριές
Κρεμμύδι	Πράσο
Κουνουπίδι	Ραπανάκι
Κραμπί	Ραδίκια
Λαχανάκια Βρυξελλών	Σέλινο
Μανιτάρια	Σπανάκι

ΟΜΑΔΑ 3: ΦΡΟΥΤΑ ΚΑΙ ΧΥΜΟΙ

Ένα ισοδύναμο αντιστοιχεί σε 15 g υδατάνθρακες και 60 θερμίδες. Τα που αναφέρονται περιλαμβάνουν τη φλούδα και τα κουκούτσια.

ΦΡΟΥΤΑ
Ανανάς	¾ φλιτζάνι
Μανταρίνι	2 μικρά (220 g)
Αχλάδι	1 μικρό (110 g)
Νεκταρίνι	1 μέτριο (140 g)
Χρυσόμηλα	4 ολόκληρα (150 g)
Πορτοκάλι	1 μικρό (180 g)
Γκρέιπφρουτ	½ μεγάλο (330 g)
Πεπόνι	¾ φλιτζάνι (280 g)
Δαμάσκηνα	2 μέτρια (140 g)
Ροδάκινο	1 μέτριο (110 g)
Καρπούζι	1 φέτα (380 g)
Κεράσια	12 μεγάλα (85 g)
Μάγκο	½ μικρό (160 g)
Μήλο	1 μικρό (120 g)
Μπανάνα	1 μικρή (120 g)
Σταφύλια	17 μικρά (85 g)
Σταφίδες	2 κουταλιές σούπας
Φράουλες	1 φλιτζάνι
Μούρα	¾ φλιτζάνι

ΧΥΜΟΙ*: 1 φλιτζάνι = 240 ml
Ανανά	½ φλιτζάνι
Γκρέιπφρουτ	½ φλιτζάνι
Δαμάσκηνου	1/3 φλιτζάνι
Μήλου	½ φλιτζάνι
Πορτοκαλιού	½ φλιτζάνι
Σταφυλιού	1/3 φλιτζάνι

*Προτιμήστε την κατανάλωση φρούτων από τους χυμούς!

ΟΜΑΔΑ 4: ΨΩΜΙ – ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ – ΟΣΠΡΙΑ – ΑΜΥΛΟΥΧΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ

Ένα ισοδύναμο περιέχει 15 g υδατάνθρακες, 3 g πρωτεΐνες, 0 – 1 g λίπους και 80 θερμίδες.

ΨΩΜΙ
Λευκό	30 g
Ατομικά ψωμάκια	30 g
Πίτα	½ τεμάχιο
Κουλούρι με σουσάμι	½ τεμάχιο
Πλήρες σίκαλης ή βρώμης	1 φέτα (30 g)
Ψωμί φραντζόλα	½ τεμάχιο
Μικρές φρυγανιές	2 τεμάχια

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ
Αλεύρι	3 κουταλιές σούπας
Βρώμη, corn flakes	½ φλιτζάνι
Μούσλι	¼ φλιτζάνι
Πίτουρο σιταριού	3 κουταλιές σούπας
Ρύζι (μαγειρεμένο) άσπρο ή καστανό	1/3 φλιτζάνι
Μακαρόνια – κριθαράκι – χυλοπίτες	1/3 φλιτζάνι

ΟΣΠΡΙΑ (περιέχουν και πρωτείνη ίση με ένα ισοδύναμο πολύ άπαχου κρέατος)
Φασόλια – φακές (μαγειρεμένα, στραγγισμένα)	½ φλιτζάνι
Ρεβίθια – φάβα	½ φλιτζάνι

ΑΜΥΛΟΥΧΑ ΛΑΧΑΝΙΚΑ
Μπιζέλι (μαγειρεμένο)	½ φλιτζάνι
Πράσινα φασολάκια με καρπό μαγειρεμένα	½ φλιτζάνι
Πατάτες ψητές ή βραστές	1 μικρή, μεγέθους αυγού (85 g)
Πατάτα πουρέ	½ φλιτζάνι
Καλαμπόκι βραστό	½ φλιτζάνι
Καλαμπόκι ολόκληρο	½ μεγάλο (140 g)

ΑΛΛΑ ΙΣΟΔΥΝΑΜΑ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΩΝ (τα οποία πρέπει αν αποφεύγετε!)
Πατάτες τηγανιτές	8 κομμάτια	1 ισοδ. αμύλου, 1 ισοδ. λίπους
Πατατάκια	15 κομμάτια	1 ισοδ. αμύλου, 2 ισοδ. λίπους
Παγωτό	½ φλιτζάνι	1 ισοδ. αμύλου, 2 ισοδ. λίπους
Παγωτό 0% + 0%	½ φλιτζάνι	1 ισοδ. αμύλου
Sorbet	½ φλιτζάνι	2 ισοδ. αμύλου

ΟΜΑΔΑ 5: ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ

Ένα ισοδύναμο περιέχει 7 g πρωτεΐνες και ποσότητα λίπους που ποικίλλει ανά κατηγορία. Το τυρί θα πρέπει να μπαίνει στο διαιτολόγιο σε αντικατάσταση του κρέατος, με λαδερά ή όσπρια και πάντα με ποσότητες που καθορίζονται από το διαιτολόγιο σας.

ΠΟΛΥ ΑΠΑΧΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ (προτιμήστε τα τρόφιμα αυτής της κατηγορίας!) 30 g AΠΟ
Kοτόπουλο ή γαλοπούλα (χωρίς το δέρμα)	Τόνος (φρέσκος ή σε κονσέρβα με νερό)	Φασιανό           (χωρίς δέρμα)
Μπακαλιάρο	Μύδια	Ελάφι
Γαλέο	Καβούρι	Στρουθοκάμηλο
Γλώσσα	Αστακό	Ζαμπόν γαλοπούλας
Σολομό καπνιστό	Γαρίδες	Τυρί cottage
Πέστροφα	Πάπια

ΑΠΑΧΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ    (κάντε μέτρια κατανάλωση από αυτά τα τρόφιμα!) 30 g ΑΠΟ
Κοτόπουλο ή γαλοπούλα (σκούρο κρέας, χωρίς δέρμα)	Ρέγκα	Τυρί cottage 4.5% (1/4 φλιτζανιού)
Κοτόπουλο (λευκό κρέας με δέρμα)	Σαρδέλα (κονσέρβα)	Παρμεζάνα τριμμένη (2 κουταλιές σούπας)
Μπον φιλέ	Σολομός (φρέσκος ή κονσερβοποιημένος)	Συκώτι
Μπριζόλα χοιρινή με κόκκαλο (αφού αφαιρεθεί και το ελάχιστο ορατό λίπος)	Τόνος (σε λάδι, αποστραγγισμένος)	Καρδιά (υψηλής περιεκτικότητας σε χοληστερόλη!)
Ψαρονέφρι	Στρείδια (6 μέτρια)	Κουνέλι
Άπαχο χοιρομέρι	Χήνα (χωρίς δέρμα)

ΜΕΣΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΛΙΠΟΣ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ   (κάντε χαμηλή κατανάλωση από αυτά τα τρόφιμα!) 30 g ΑΠΟ
Κοτόπουλο ή γαλοπούλα (σκούρο κρέας με δέρμα)	Βρασμένο χοιρομέρι	Λιπαρά ψάρια που δεν αναφέρονται στις προηγούμενες ομάδες
Μοσχαρίσιο κιμά με λίπος 15%	Κιμά χοιρινό	Ανθότυρο
Μπριζόλα	Παϊδάκια ψητά	Μοτσαρέλα
Ρικότα	Αυγό (1 τεμάχιο – πλούσιο σε χοληστερόλη!)	Αρνί (μπούτι, μπριζόλα, ώμος)

ΠΛΟΥΣΙΑ ΣΕ ΛΙΠΟΣ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ   (αποφύγετε την κατανάλωση των τροφίμων αυτής της κατηγορίας!)
30 g χοιρινά παϊδάκια	Μετσοβόνε	Cheddar
Λουκάνικα, παστουρμάς	20 g Κεφαλοτύρι (25 – 33% λίπος)	Edam
Φέτα (21 – 25% λίπος)	20 g Γραβιέρα (32% λίπος)	Μανούρι (42.5 – 52% λίπος)
Κασέρι (30% λίπος)	Bacon, pepperoni, σαλάμι	Χαλούμι (25% λίπος)
Έμμενταλ (28% λίπος)	Τυρί σε κρέμα (πάνω από 30% λίπος)	Μοσχάρι (hamburger)

ΟΜΑΔΑ 6: ΛΙΠΟΣ

Ένα ισοδύναμο περιέχει 5 g λίπους και 45 θερμίδες.

ΟΜΑΔΑ ΜΟΝΟΑΚΟΡΕΣΤΟΥ ΛΙΠΟΥΣ
Αβοκάντο	30 g
Ελαιόλαδο	1 κουταλιά γλυκού
Ελιές	10 μικρές ή 5 μεγάλες
Αμύγδαλα	6 κομμάτια
Κάσιους	6 κομμάτια
Πασατέμπο – ηλιόσποροι	1 κουταλιά σούπας
Φιστίκια	10 κομμάτια
Φυστικοβούτυρο	½ κουταλιά σούπας
Ταχίνι	2 κουταλιές γλυκού
Καρύδια	2 ολόκληρα

ΟΜΑΔΑ ΠΟΛΥΑΚΟΡΕΣΤΟΥ ΛΙΠΟΥΣ
Μαργαρίνη	1 κουταλιά γλυκού
Μαγιονέζα	1 κουταλιά γλυκού
Μαγιονέζα light	1 κουταλιά σούπας
Σάλτσα για σαλάτα	1 κουταλιά σούπας
Καλαμποκέλαιο	1 κουταλιά γλυκού
Σογιέλαιο	1 κουταλιά γλυκού
Ηλιέλαιο	1 κουταλιά γλυκού

ΟΜΑΔΑ ΚΟΡΕΣΜΕΝΟΥ ΛΙΠΟΥΣ (περιορισμένη ή μηδενική κατανάλωση!)
Βούτυρο	1 κουταλιά γλυκού
Μπέικον	1 φέτα

ΟΜΑΔΑ 7: ΟΜΑΔΑ ΕΛΕΥΘΕΡΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

Σε αυτή την ομάδα ανήκουν τρόφιμα ή ποτά που περιέχουν λιγότερες από 20 θερμίδες ή λιγότερο από 5 g υδατανθράκων ανά ισοδύναμο.

Λεμόνι	Βασιλικός	Καφές	Σκόρδο
Ρίγανη	Χαμομήλι	Κρασί (μαγείρεμα)	Φασκόμηλο
Τσάι	Πιπέρι	Κάπαρη	Κανέλλα
Πάπρικα	Άνηθος	Σόδα	Ταμπάσκο
Κέτσαπ	Τσίλι	Μουστάρδα	Υποκατάστατα ζάχαρης
Αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη	Ζελέ χωρίς ζάχαρη	Ξύδι

ΟΜΑΔΑ 8: ΟΜΑΔΑ ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΩΝ ΠΟΤΩΝ

ΑΛΚΟΟΛΟΥΧΑ ΠΟΤΑ
Μπύρα	1 ποτήρι (360 ml)
Κόκκινο κρασί	1 ποτήρι (150 ml) = 1/3 ισοδύναμο
Σέρι, λικέρ	60 ml = ½ ισοδύναμο

ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ «ΔΙΑΒΗΤΙΚΩΝ» ΠΡΟΙΟΝΤΩΝ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ!

ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Παχυσαρκία ονομάζουμε τη συσσώρευση περισσοτέρου λίπους από το κανονικό στο ανθρώπινο σώμα. Η κατάσταση αυτή οδηγεί στην αύξηση του βάρους του σώματος σε μη φυσιολογικά επίπεδα.

Οι αριθμοί για την παχυσαρκία είναι ιδιαίτερα ανησυχητικοί. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, το 2005 περίπου 1.6 δισεκατομμύρια ενήλικες ήταν υπέρβαροι και 400 εκατομμύρια παχύσαρκοι. Ο ρυθμός αύξησης της συχνότητας της παχυσαρκίας οδηγεί στον υπολογισμό ότι μέχρι το 2015, ο αριθμός των υπέρβαρων ενηλίκων θα ανέρχεται παγκοσμίως στα 2.3 δισεκατομμύρια και των παχύσαρκων στα 700 εκατομμύρια. Σε ότι αφορά στην Ελλάδα, το 38,5% του πληθυσμού είναι υπέρβαρο ενώ το 17,3% έχει πρόβλημα παχυσαρκίας σύμφωνα με την Εθνική Έρευνα Υγείας της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για το 2009.

Τις τελευταίες δεκαετίες η συχνότητα του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται δραματικά. Η αύξηση αυτή δεν είναι τυχαία. Ακολουθεί κατά πόδας την εκρηκτική αύξηση στη συχνότητα της παχυσαρκίας, η οποία αποτελεί τον κυριότερο προδιαθεσικό παράγοντα για την εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2.

Πώς υπολογίζεται ο βαθμός και ο τύπος της παχυσαρκίας;

Ο καλύτερος τρόπος για να υπολογίσει κανείς το βαθμό και τον τύπο της παχυσαρκίας του είναι με τις εξής μεθόδους:

1. Το Δείκτη Μάζας Σώματος (BMI, body mass index).
2. Την περίμετρο της μέσης (waist circumference).

Φυσιολογική περίμετρος μέσης θεωρείται εκείνη που είναι μικρότερη από τα 94 εκατοστά για τους άνδρες και τα 80 εκατοστά για τις γυναίκες.

3. Την περίμετρο των ισχίων (γοφών) μας.

4. Το λόγο των περιμέτρων μέσης/ισχίων (WHR, waist-to-hip ratio). Με βάση τον λόγο αυτό διακρίνονται δύο τύποι τοπικής παχυσαρκίας:

• Η ανδρικού ή κοιλιακού ή κεντρικού τύπου παχυσαρκία (συσσώρευση λίπους στον κορμό)
• H γυναικείου τύπου παχυσαρκία (συσσώρευση λίπους στους γλουτούς και μηρούς)

Ενδεικτικές τιμές που υποδηλώνουν κοιλιακή παχυσαρκία είναι λόγος πάνω από 0.95 στους άνδρες και πάνω από 0.80 στις γυναίκες.

Πώς υπολογίζεται ο Δείκτης Μάζας Σώματος;

Το ΒΜΙ υπολογίζεται διαιρώντας το βάρος του σώματος μας σε κιλά (kg) με το τετράγωνο του ύψους μας σε μέτρα (m). Δηλαδή αν κάποιος είναι 85 κιλά και έχει ύψος 1.70 μέτρα, έχει ΒΜΙ 85/2.89 = 29.41 kg/m².

Πατήστε εδώ για να δείτε το δικό σας Δείκτη Μάζας Σώματος.

Βάσει του Δείκτη Μάζας Σώματος πόσες κατηγορίες σωματικού βάρους υπάρχουν;

Βάσει του ΒΜΙ υπάρχουν οι εξής πέντε κατηγορίες σωματικού βάρους:

1. Κάτω από 18.5 kg/m² → Λιποβαρές άτομο
2. Μεταξύ 18.5 – 24.9 kg/m² → Άτομο φυσιολογικού βάρους
3. Μεταξύ 25 – 29.9 kg/m² → Υπέρβαρο άτομο
4. Μεταξύ 30 – 39.9 kg/m² → Παχύσαρκο άτομο
5. Πάνω από 40 kg/m² → Νοσογόνος παχυσαρκία

Το άτομο δηλαδή του προηγούμενου παραδείγματος (ΒΜΙ 29.41 kg/m²), είναι υπέρβαρο.

Ποια είναι η πιο σωστή μέθοδος για τη μέτρηση των περιμέτρων της μέσης και των ισχίων;

Για τη μέτρηση της περιμέτρου της μέσης, το άτομο πρέπει να είναι σε όρθια στάση σε ελαφρά εκπνοή, με τα πόδια του σε απόσταση περίπου 30 εκατοστών. Η περίμετρος μετράται με μεζούρα που τοποθετείται πάνω στο δέρμα παράλληλα προς το έδαφος, μεταξύ της τελευταίας πλευράς και του σκληρού άνω άκρου των γοφών (περίπου δηλαδή στο ύψος του ομφαλού).

Η μέτρηση της περιμέτρου των ισχίων μας γίνεται στο φαρδύτερο σημείο των γοφών.

Πόσο κινδυνεύει η υγεία μου λόγω της παχυσαρκίας;

Η παχυσαρκία είναι νόσος με σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία και την ίδια τη ζωή του ατόμου που πάσχει. Η θνητότητα αυξάνεται προοδευτικά ακολουθώντας το Δείκτη Μάζας Σώματος, ούτως ώστε ένας ασθενής με ΒΜΙ πάνω από 40 kg/m² έχει περίπου τριπλάσιο κίνδυνο να πεθάνει από ένα άτομο του ιδίου φύλου και ηλικίας με ΒΜΙ μεταξύ 18.5 και 25 kg/m².

Το πιο σημαντικό αίτιο θανάτου για παχύσαρκα άτομα είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, όπως έμφραγμα και εγκεφαλικό. Στον κίνδυνο αυτό συμβάλλει και η αυξημένη συχνότητα διαβήτη και υπέρτασης που προκύπτει από την αύξηση του σωματικού βάρους. Μεταξύ των παχύσαρκων ατόμων το 20% εμφανίζουν διαβήτη. Είναι εντυπωσιακό ότι ένα άτομο παχύσαρκο έχει σχεδόν 8πλάσιο κίνδυνο για διαβήτη, 5πλάσιο για καρδιαγγειακή νόσο και περίπου 3πλάσιο κίνδυνο για υπέρταση σε σχέση με ένα άτομο με κανονικό βάρος.

Επίσης σε άτομα παχύσαρκα εμφανίζονται συχνότερα κάποιες παθήσεις όπως πέτρες στην χολή, λίπος στο συκώτι, αυξημένο ουρικό οξύ στο αίμα, υψηλή χοληστερόλη και ορισμένες μορφές καρκίνου.

Πώς ακριβώς εξηγείται η σχέση παχυσαρκίας και διαβήτη τύπου 2;

Διάφορες μελέτες έδειξαν ότι οι πάσχοντες από παχυσαρκία και διαβήτη τύπου 2 εμφανίζουν υψηλά επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα τους καθώς και μείωση της σύνδεσης της ινσουλίνης στους υποδοχείς της για να ασκήσει τη δράση της, μια κατάσταση που καλείται «αντίσταση στην ινσουλίνη» ή «ινσουλινοαντοχή». Ιδιαίτερα η κοιλιακή (ή ανδρικού ή κεντρικού τύπου) παχυσαρκία διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη ινσουλινοαντοχής. Η εξήγηση είναι ότι το λίπος που συνιστά την κοιλιακή παχυσαρκία, παράγει μια σειρά ουσιών οι οποίες διαταράσσουν την ανταπόκριση των κυττάρων των μυών και του ήπατος (αλλά και άλλων οργάνων) στην επίδραση της ινσουλίνης.

Όπως είδαμε, η ινσουλίνη υποβοηθεί την είσοδο του σακχάρου στα κύτταρα ώστε να χρησιμοποιηθεί από αυτά για την παραγωγή ενέργειας ενώ παράλληλα, συμμετέχει στο μεταβολισμό του λίπους. Σε παχύσαρκα άτομα, λόγω της ινσουλινοαντοχής, η επίδραση της ινσουλίνης (που παράγεται σε φυσιολογικά επίπεδα) στα κύτταρα είναι μειωμένη. Ως εκ τούτου προκαλείται η είσοδος μικρότερης από το φυσιολογικό ποσότητας σακχάρου στα κύτταρα και για να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αυτή από τον οργανισμό, παράγεται περισσότερη ινσουλίνη από το πάγκρεας (υψηλά επίπεδα ινσουλίνης στο αίμα) για να διατηρηθούν φυσιολογικά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Με την πάροδο του χρόνου όμως, το πάγκρεας ανεπαρκεί να αντιμετωπίσει τα αυξημένα επίπεδα σακχάρου και έτσι εμφανίζεται η υπεργλυκαιμία που χαρακτηρίζει το διαβήτη τύπου 2.

Για του λόγου το αληθές είναι σημαντικό ότι περίπου το 80 – 85% των διαβητικών τύπου 2 είναι παχύσαρκοι.

Αν έχω κοιλιακή παχυσαρκία τι πιθανότητες έχω να αναπτύξω διαβήτη σε κάποια φάση;

Αν είστε άνδρας με περίμετρο μέσης πάνω από 100 εκατοστά, ο κίνδυνος για διαβήτη αυξάνει κατά 3.5 φορές.

Αν είστε γυναίκα με ΒΜΙ 35 kg/m² έχετε 90 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσετε διαβήτη, έναντι μιας συνομήλικης σας με ΒΜΙ μικρότερο από 22 kg/m².

Επίσης για κάθε κιλό αύξησης του βάρους σώματος σας, ο κίνδυνος για διαβήτη αυξάνεται κατά 4.5%.

Υπάρχουν φάρμακα που αυξάνουν το σωματικό βάρος;

Φάρμακα που έχουν ενοχοποιηθεί για προσθήκη βάρους είναι:

• Η κορτιζόνη.
• Η ινσουλίνη.
• Οι σουλφονυλουρίες (αντιδιαβητικά φάρμακα), δηλαδή το Daonil (γλιβενκλαμίδη), το Amaryl (γλιμεπιρίδη) και το Diamicron (γλικλαζίδη).
• Οι μεγλιτινίδες (αντιδιαβητικά φάρμακα), δηλαδή το Starlix (νατεγλινίδη) και το Novonorm (ρεπαγλινίδη).
• Τα αντιεπιληπτικά Depakine (βαλπροϊκό νάτριο), Epanutin (φαινυτοίνη) και Neurontin (γκαμπαπεντίνη).
• Τα αντικαταθλιπτικά Seropram (σιταλοπράμη) και Remeron (μιρταζαπίνη).
• Τα αντιψυχωσικά Zyprexa (ολανζαπίνη), Chlorpromazine (χλωροπρομαζίνη) και Risperdal (ρισπεριδόνη).
• Αντιυπερτασικά της ομάδας των βήτα-αποκλειστών, όπως το Neocardon ή Tenormin ή Tredol (ατενολόλη).
• Oρμόνες, όπως προγεστερόνη και ορισμένα αντισυλληπτικά δισκία.
• Κάποια φάρμακα κατά του ΑΙDS.

Τι σχέση έχει η παχυσαρκία με το λιπώδες συκώτι (fatty liver);

Η αυξημένη εναπόθεση λίπους στο συκώτι οδηγεί σε μια κατάσταση που λέγεται «λιπώδης διήθηση του ήπατος» ή απλά «λιπώδες ήπαρ». Η παχυσαρκία και η υπερλιπιδαιμία που τη συνοδεύει φαίνεται να ευθύνονται για την κατάσταση αυτή.

Εμφανίζεται συνήθως σε μεσήλικα άτομα που εμφανίζουν κοιλιακή παχυσαρκία και ανακαλύπτεται τυχαία αφού συνήθως δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Απαιτείται εξέταση αίματος στην οποία θα αναδειχθούν αυξημένες τιμές ηπατικών ενζύμων και απεικόνιση με υπερηχογράφημα ή/και αξονική τομογραφία.

Ενδέχεται να εξελιχτεί σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (ΝASH, non-alcoholic steatohepatitis), η οποία είναι επικίνδυνη κατάσταση καθώς μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση του ήπατος ή και σε καρκίνο.

H βλάβη του συκωτιού ανταποκρίνεται στην απώλεια βάρους και μπορεί να υποστρέψει, ειδικά αν βρίσκεται σε αρχικά στάδια.

Υπάρχουν φάρμακα που δρουν κατά της παχυσαρκίας;

Το μόνο εγκεκριμένο φαρμακευτικό σκεύασμα που υπάρχει επί του παρόντος για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας είναι η ορλιστάτη (Xenical, Alli) που κυκλοφορεί στην Ευρώπη από το 1998 και στις ΗΠΑ από το 1999.

Η ορλιστάτη δρα στον αυλό του εντέρου χωρίς να απορροφάται, αναστέλλοντας τη δράση ορισμένων ενζύμων που ονομάζονται λιπάσες. Τα ένζυμα αυτά παράγονται από το πάγκρεας και το έντερο και είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση του λίπους που λαμβάνουμε με τις τροφές. Ως αποτέλεσμα της δράσης αυτής ελαττώνεται η απορρόφηση του προσλαμβανόμενου λίπους κατά 30%, ποσοστό το οποίο αποβάλλεται στα κόπρανα. Παράλληλα η λήψη της οδηγεί σε μείωση των επιπέδων της «κακής» LDL χοληστερόλης και των τριγλυκεριδίων, ενώ έχει ευνοϊκή επίδραση στη ρύθμιση του διαβήτη και της πίεσης. Φαίνεται επίσης να μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη σε άτομα που έχουν προδιαβήτη.

Λαμβάνεται τρεις φορές την ημέρα, ταυτόχρονα με κάθε γεύμα.

Ποιες είναι οι ανεπιθύμητες ενέργειες της ορλιστάτης;

Η ορλιστάτη είναι ένα ασφαλές φάρμακο. Προκαλεί αυξημένο αριθμό κενώσεων, οι οποίες έχουν συχνά λιπαρή σύσταση. Επίσης μπορεί να προκαλέσει ένα αίσθημα φουσκώματος καθώς και έντονη ανάγκη για αφόδευση. Με την πάροδο του χρόνου όμως οι ανεπιθύμητες αυτές ενέργειες γίνονται ηπιότερες, ειδικά αν μειωθεί η πρόσληψη λιπαρών τροφών.

Ποιες χειρουργικές επεμβάσεις υπάρχουν για αντιμετώπιση της παχυσαρκίας;

Η χειρουργική αντιμετώπιση της παχυσαρκίας έχει θέση σε άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία, δηλαδή με ΒΜΙ πάνω από 40 kg/m² καθώς και σε άτομα με ΒΜΙ πάνω από 35 kg/m² εφόσον συντρέχουν σοβαροί λόγοι υγείας, όπως διαβήτης, προβλήματα με την καρδιά κ.α.

Οι χειρουργικές μέθοδοι που χρησιμοποιούνται τα τελευταία χρόνια αποτελούν τον κλάδο την βαριατρικής χειρουργικής και είναι οι εξής:

1. Δυσαπορροφητικές επεμβάσεις, που οδηγούν σε μείωση της απορρόφησης της προσλαμβανόμενης τροφής από το έντερο του παχύσαρκου. Παράδειγμα τέτοιας επέμβασης αποτελεί η γαστρική παράκαμψη ή γαστρικό bypass.
2. Περιοριστικού τύπου επεμβάσεις, που περιορίζουν τον όγκο του στομάχου οδηγώντας έτσι σε γρηγορότερη εμφάνιση του αισθήματος πληρότητας. Παράδειγμα τέτοιας επέμβασης είναι η τοποθέτηση γαστρικού δακτυλίου καθώς και η επιμήκης γαστρεκτομή.

Η επιλογή του είδους της επέμβασης στο οποίο θα υποβληθεί ο παχύσαρκος είναι αρκετά δύσκολη και εξατομικεύεται από τον εξειδικευμένο ιατρό.

Πάμε με καράβι. Κι αν το καράβι «κουνάει…»;

   * Προσοχή στη ναυτία, ιδίως αν είστε ευαίσθητοι. Τα συμπτώματα της ναυτίας μπορεί όχι μόνο να επηρεάσουν το σάκχαρο προκαλώντας υπερ- ή υπογλυκαιμία, αλλά και να υπερκαλύψουν τα  συμπτώματα ενός υπερ- ή υπογλυκαιμικού επεισοδίου. Πιθανός εμετός μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία και αφυδάτωση.    * Λάβετε λοιπόν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να αποφύγετε τη ναυτία. Δηλαδή, αντί να παρακολουθείτε με αγωνία το δελτίο καιρού, πάρτε κάποια προληπτική αγωγή για ναυτία.    * Αποφύγετε το αλκοόλ.    * Φάτε ελαφρά στερεά τροφή, λίγο περισσότερο αλατισμένη αν κάνει πολλή ζέστη.   * Φροντίστε να πίνετε συχνότερα μικρές ποσότητες νερού, αφεψημάτων (π.χ. κρύο τσάι με λίγες σταγόνες φρέσκο λεμόνι) ή αναψυκτικών τύπου «light».    * Αν χρησιμοποιείτε ινσουλίνη και δεν νιώθετε καλά, μετρήστε πιο τακτικά το σάκχαρό σας και μη φάτε αν δεν είναι απαραίτητο!    * Αν παρ’ όλα αυτά κάνετε εμετό, πάρτε κάποιο αντιεμετικό, περιμένετε λίγη ώρα για να δράσει, αρχίστε ξανά με μικρές ποσότητες υγρών με γλυκόζη (όχι γάλα ή προϊόντα του, γιατί είναι πολύ δύσπεπτα, καλύτερα ούτε και στερεά τροφή, π.χ. φρυγανιά, προτιμότερα τα μη αεριούχα αναψυκτικά ή τσάι), για να αποφύγετε την αφυδάτωση.    * Οι ηλικιωμένοι (άνω των 70 ετών), αυτοί που παίρνουν φάρμακα, κυρίως διουρητικά και αντιυπερτασικά, και τα πολύ μικρά παιδιά (μέχρι 4 ετών) κινδυνεύουν περισσότερο.

   * Μετρήστε το σάκχαρό σας, αποφύγετε να κάνετε ινσουλίνη ή να πάρετε δισκία αν δεν είστε σίγουροι ότι ο εμετός έχει υποχωρήσει, προσπαθώντας να κρατήσετε το σάκχαρό σας από τα 90 έως όχι περισσότερο από τα 180 έως 250 mg/dl.

Στο αεροπλάνο όλα μαζί…

  * Στο αεροπλάνο, προσοχή, πάντα να έχετε την ινσουλίνη, το μετρητή και τα αναλώσιμα μέτρησης (ταινίες) μαζί σας στις χειραποσκευές. Πρέπει να γνωρίζετε ότι εκτός από τον κίνδυνο απώλειας αποσκευών στο αεροδρόμιο, η θερμοκρασία στις αποσκευές του αεροπλάνου πέφτει πολύ κάτω από τους 0°C και μπορεί να τα καταστρέψει κυριολεκτικά! Κανένας λόγος ανησυχίας για τα αεροδρόμια, μια που οι συσκευές ανίχνευσης δεν επηρεάζουν καθόλου την ινσουλίνη και τους μετρητές σακχάρου, αρκεί μόνο να μην κουβαλάτε και κάποιο όπλο μαζί σας…

Χρήσιμες συμβουλές για τους οδηγούς…

  * Αν και σε μελέτες δεν φαίνεται να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος ατυχημάτων για τα άτομα με διαβήτη που οδηγούν αυτοκίνητο ή μηχανή, καλό ωστόσο είναι, ιδίως αν χρησιμοποιούμε ινσουλίνη, να αποφεύγουμε μακρινά και κουραστικά ταξίδια χωρίς συνοδό. Το να έχουμε επίσης ενημερώσει την ασφαλιστική μας εταιρεία ίσως μας γλιτώσει και από αρκετά προβλήματα σε περίπτωση ατυχήματος. Να γνωρίζουμε ότι η ικανότητα οδήγησης μειώνεται προοδευτικά κάτω από τα 70 mg/dl και μέχρι τα 54 mg/dl, όταν ακόμα τα συμπτώματα μιας υπογλυκαιμίας δεν είναι εμφανή. Αποφεύγετε την οδήγηση αν έχετε δυσκολία στο να αντιλαμβάνεστε τις υπογλυκαιμίες σας. Συζητήστε με το γιατρό σας πώς μπορεί να διορθωθεί αυτό.   * Αν στο «καλό» σας μάτι η οπτική οξύτητα είναι κάτω από 6/10, και στο άλλο ακόμα μικρότερη, τότε καλό είναι να αποφεύγετε την οδήγηση, ιδίως σε συνθήκες κακού φωτισμού, π.χ. ομίχλη, νύχτα κλπ.

  * Όσοι οδηγείτε μηχανή, καλό είναι να έχετε τον απαραίτητο εξοπλισμό, ώστε να προστατεύεστε από τις ακραίες θερμοκρασίες (πολύ κρύο ή ζέστη).

Στο βιογραφικό αυτό σημείωμα θα βρείτε και θα μάθετε κάποια πράγματα για μένα και την πορεία της ζωής μου μέχρι σήμερα. Γεννήθηκα το Δεκέμβριο του 1975 στη Λεμεσό και είμαι το δεύτερο παιδί του Δημήτρη και της Γιαννούλας Ιωάννου. Αποφοίτησα από το Λανίτειο Λύκειο Β’ το 1993 με βαθμό απολυτηρίου ΑΡΙΣΤΑ και αφού ολοκλήρωσα και την υποχρέωση μου προς την πατρίδα ως στρατιώτης, έφυγα για σπουδές στην όμορφη Θεσσαλονίκη, την κόρη του Θερμαϊκού. Μπήκα στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου το 1995, μετά την επιτυχή συμμετοχή μου στις Προεισαγωγικές Εξετάσεις του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, και βγήκα το 2001 με βαθμό πτυχίου ΛΙΑΝ ΚΑΛΩΣ. Παράλληλα με τις σπουδές μου συμμετείχα ενεργά στα συνδικαλιστικά δρώμενα των Κυπρίων φοιτητών και της τοπικής Κυπριακής παροικίας στη Θεσσαλονίκη ενώ διετέλεσα και μέλος της Εθνικής Φοιτητικής Ένωσης Κυπρίων Θεσσαλονίκης (ΕΦΕΚΘ) αναπτύσσοντας πολυσχιδή δράση.

Μετά την λήψη του πτυχίου μου ξεκίνησε ένα ακόμη πιο ενδιαφέρον ταξίδι για μένα, όπως και για κάθε συνάδελφο, αυτό της απόκτησης του τίτλου ειδικότητας. Μετά από πολύ προβληματισμό και σκέψη λοιπόν, και αφού ολοκλήρωσα την εκπαίδευση μου ως Pre-registration House Officer (πρόκειται για ένα θεσμό που μας κληροδότησε η Βρετανική αποικιοκρατία και αποτελεί το στάδιο πριν την ειδικότητα) στην Παθολογία και τη Χειρουργική στο Γενικό Νοσοκομείο Λεμεσού για ένα περίπου χρόνο (από τον Ιανουάριο 2002 έως το Δεκέμβριο 2002), κατέληξα στην επιλογή της Παθολογίας. Αυτά που κυρίως βάρυναν στην επιλογή μου ήταν ότι στην Παθολογία μαθαίνεις να αντιμετωπίζεις τον άρρωστο συνολικά και όχι επιμέρους, ότι βλέπεις μια ευρεία γκάμα περιστατικών, ενώ έρχεσαι πολλές φορές αντιμέτωπος με οξεία και επείγοντα περιστατικά που απαιτούν ψύχραιμο μυαλό, γερή κράση, υπομονή και ευρεία γνώση βασικών ιατρικών αρχών, χαρακτηριστικά που πίστευα και πιστεύω ότι με διέπουν απόλυτα.

Ξεκίνησα λοιπόν το ταξίδι μου, ως ειδικευόμενος Παθολογίας πια, το Νοέμβριο του 2002 στο Γενικό Ογκολογικό Νοσοκομείο Κηφισιάς «ΑΓΙΟΙ ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ», στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στο Νοσοκομείο αυτό ήρθα σε επαφή με πολλούς καρκινοπαθείς, έμαθα πολλά γύρω από τη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου ενώ συνδέθηκα με πληθώρα ογκολογικών ασθενών που ενίοτε είχαν καλή έκβαση και άλλοτε μοιραία. Βίωσα απίστευτες εμπειρίες και συναισθήματα ενώ αντιλήφθηκα για πρώτη φορά στη σταδιοδρομία μου σαν γιατρός πόσο σημαντικό πράγμα είναι να υπηρετείς τον άνθρωπο και την υγεία του σαν άνθρωπος πάνω από όλα…

Έφυγα από την Αθήνα το Μάρτιο του 2004, αφού εντωμεταξύ είχε μεσολαβήσει και ο γάμος μου με την αγαπημένη μου σύζυγο (Ιανουάριος 2003), ψάχνοντας την τύχη μου στο Ηνωμένο Βασίλειο. Διορίστηκα, μετά από συνέντευξη, σε έμμισθη οργανική θέση σαν ειδικευόμενος Παθολογίας σε Γηριατρική και ακολούθως σε Καρδιολογική Πτέρυγα στο Νοσοκομείο του Wigan, μιας πόλης που βρίσκεται στη ΒΔ Αγγλία, μεταξύ Μάντσεστερ και Λίβερπουλ. Το Νοσοκομείο υπάγεται στο Wrightington, Wigan & Leigh NHS Trust και ευρύτερα στο Greater Manchester NHS Trust. Τον Αύγουστο του 2005 πήρα θέση ειδικευόμενου ιατρού στο Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών και Ατυχημάτων του Νοσοκομείου μέχρι και το Δεκέμβριο του ίδιου έτους. Η θητεία μου στο Τμήμα των Πρώτων Βοηθειών παραμένει ακόμη και σήμερα μια ανεπανάληπτη εμπειρία που με βοήθησε στο να αντιμετωπίζω επικίνδυνες για τη ζωή καταστάσεις με περισσή υπομονή και ψυχραιμία. Νομίζω ότι συνολικά η θητεία μου ως ιατρός στο Αγγλικό αυτό Νοσηλευτικό Ίδρυμα με βοήθησε σημαντικά στο να διευρύνω την ιατρική μου σκέψη και εμπειρία μέσα σε ένα καλά δομημένο σύστημα εκπαίδευσης, οργάνωσης και προσφοράς προς τον ασθενή.   

Το Δεκέμβριο του 2005 επανέκαμψα στην αγαπημένη μου Αθήνα ως ειδικευόμενος Παθολογίας στην κλινική της Παθολογικής Φυσιολογίας σε ένα από τα μεγαλύτερα Νοσοκομεία της Ελλάδας, το Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «ΛΑΪΚΟ». Διευθυντής της κλινικής αυτής ήταν ο διεθνούς εμβέλειας Καθηγητής Παθολογίας – Ρευματολογίας κ. Χ. Μουτσόπουλος. Μέχρι τον Αύγουστο του 2009 που υπηρέτησα στη θέση αυτή, υπό την καθοδήγηση και εποπτεία του μεγάλου αυτού Δασκάλου, είχα την ευκαιρία να αντιμετωπίσω πληθώρα ρευματολογικών και παθολογικών περιστατικών, όπως ασθενών με AIDS, παρατεινόμενα εμπύρετα και διάφορες άλλες σοβαρές λοιμώξεις, ηπατικά νοσήματα, αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια κ.α. ενώ σαν αρχηγός ομάδας ειδικευομένων ιατρών είχα την υποχρέωση και το καθήκον να λαμβάνω πρωτοβουλίες σε ότι αφορά στη διαφορική διάγνωση, αντιμετώπιση και θεραπεία πολλών ασθενών.

Μετά την απόκτηση του τίτλου της ειδικότητας της Παθολογίας εξειδικεύτηκα στο Σακχαρώδη Διαβήτη, Διαβητικό Πόδι, Παχυσαρκία και Μεταβολισμό σε ένα από τα πολυπληθέστερα Διαβητολογικά Κέντρα της Αττικής, στην Α’ Προπαιδευτική Πανεπιστημιακή Κλινική του Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών «ΛΑΪΚΟ» με Διευθυντή τον Επίκουρο Καθηγητή Παθολογίας κ. Ν. Τεντολούρη από τον Οκτώβριο του 2009 έως τον Απρίλιο του 2011. Κατά τη διάρκεια της εξειδίκευσης μου είχα την ευκαιρία να αντιμετωπίσω διαβητικούς τύπου 1 αλλά και τύπου 2, όπως επίσης και διάφορες επιπλοκές της νόσου αυτής. Από το Μάρτιο του 2010 έως το Μάρτιο του 2011 υπηρέτησα παράλληλα ως Επικουρικός Επιμελητής στην Παθολογία στην Α’ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική του ίδιου Νοσοκομείου με Διευθυντή τον Καθηγητή Καρδιολογίας κ. Α. Αίσωπο. Κατά τη διάρκεια της θητείας μου αυτής είχα υπό την ευθύνη μου ομάδα ειδικευομένων ιατρών καθώς και φοιτητών Ιατρικής 4^ου και 6^ου έτους του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ είχα τον τελευταίο λόγο στην αντιμετώπιση των νοσηλευομένων ασθενών της κλινικής. Παράλληλα συμμετείχα ενεργά στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της κλινικής.

Είμαι τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Διαβητολογικής Εταιρείας (EASD) καθώς και υποψήφιος Διδάκτορας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με γνωστικό αντικείμενο: «Σπονδυλοδισκίτιδα από βρουκέλλα: Αποτελεσματικότητα παρατεταμένης θεραπείας, διαγνωστική προσέγγιση με PET/CT scan και παρακολούθηση με PCR.» Η τριμελής Επιτροπή της διδακτορικής διατριβής αποτελείται από τον Επίκουρο Καθηγητή Παθολογίας κ. Ν. Σύψα, τον Επίκουρο Καθηγητή Παθολογίας κ. Ν. Τεντολούρη και τον γνωστό Ομότιμο Καθηγητή Παθολογίας της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Ν. Κατσιλάμπρο. Φιλοδοξώ ότι μέχρι τα μέσα του 2012 θα αποκτήσω τον περιώνυμο τίτλο του Διδάκτορα της Ιατρικής.

Έχω συμμετάσχει σε πληθώρα Πανελλήνιων και Πανευρωπαϊκών Συνεδρίων και Επιστημονικών Συναντήσεων, ενώ έχω λάβει μέρος στη συγγραφή ιατρικών συγγραμμάτων. Συγκεκριμένα συμμετείχα στη συγγραφή δύο κεφαλαίων (σελ. 595 – 605) στο βιβλίο «Αποτελέσματα 6^ου Ιατρικού Σεμιναρίου για την Εντατική Θεραπεία και Shock – Υγρά και ηλεκτρολύτες» του Καθηγητή κ. Γ. Μπαλτόπουλου που εκδόθηκε το 2003 καθώς και στη συγγραφή ενός κεφαλαίου (σελ. 435 – 439) στο βιβλίο «Κακοήθειες του ουρoποιητικού συστήματος: Καρκίνος της ουροδόχου κύστεως» του Καθηγητή κ. Δ. Πεκτασίδη που εκδόθηκε το 2003. Τέλος έχω συμμετάσχει στη συγγραφή διαφόρων ανακοινώσεων (posters) σε Διεθνή και Πανελλήνια Συνέδρια ενώ έχω συγγράψει διάφορα επιστημονικά άρθρα που δημοσιεύτηκαν σε διεθνή ιατρικά περιοδικά, όπως:

Από το Μάιο του 2011 εγκαταστάθηκα μόνιμα στη Λεμεσό όπου και διατηρώ ιδιωτικό ιατρείο ενώ είμαι και συνεργάτης της Πολυκλινικής ΥΓΕΙΑ. Είμαι παντρεμένος με τη Μαρία Λύτρα και πατέρας 2 παιδιών, της Ιωάννας και του Κωνσταντίνου.

ΚΑΡΔΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΒΗΤΗΣ

Τα καρδιαγγειακά επεισόδια θεωρούνται σήμερα η κυριότερη αιτία θανάτου και πρόκλησης αναπηριών σε ασθενείς με διαβήτη. Πολλοί βλαπτικοί μηχανισμοί μπορεί να προκαλέσουν ταυτόχρονα βλάβες στην καρδιά των ατόμων με διαβήτη, εκτός από τη μακροαγγειοπάθεια των στεφανιαίων αγγείων της καρδίας. Προσβάλλονται επίσης και τα μικρά αγγεία στα πλαίσια της μικροαγγειοπάθειας, με αποτέλεσμα τη διαταραχή της συστολής του μυοκαρδίου. Παράλληλα βλάπτεται το ίδιο το μυοκάρδιο (μυοπάθεια) καθώς και το αυτόνομο νευρικό σύστημα της καρδιάς (αυτόνομη νευροπάθεια). Σε πρόσφατη μελέτη μάλιστα έχει παρατηρηθεί ότι η συχνότητα θανάτου ήταν 30% σε ασθενείς με αυτόνομη νευροπάθεια του καρδιαγγειακού συστήματος.

Ποιοί είναι οι διαβητικοί αυξημένου κινδύνου για στεφανιαία νόσο που πρέπει να ελέγχονται;

Οι διαβητικοί που είναι αυξημένου κινδύνου για στεφανιαία νόσο και πρέπει να υποβάλλονται σε ενδελεχή έλεγχο είναι:

1. Όσοι είναι άνω των 65 ετών

2. Όσοι πάσχουν από αυτόνομη νευροπάθεια

3. Όσοι εμφανίζουν μικρολευκωματουρία (30 έως 300 mg πρωτεΐνης στα ούρα 24ώρου) ή χρόνιο πρόβλημα με τα νεφρά

4. Όσοι πάσχουν από άλλη αθηρωσκληρυντική νόσο (π.χ. περιφερική αγγειακή νόσο)

5. Όσοι έχουν αμφιβληστροειδοπάθεια

6. Όσοι εμφανίζουν ανεξήγητη δύσπνοια

7. Όσοι έχουν παθολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα στην ηρεμία

8. Όσοι έχουν πολλαπλούς παράγοντες κινδύνου

Ποιοί θεωρούνται ως παράγοντες κινδύνου;

Συνιστάται καρδιακός έλεγχος όταν υπάρχουν 2 ή περισσότεροι από τους πιο κάτω παράγοντες κινδύνου (εκτός εννοείται του διαβήτη):

1. Ολική χοληστερίνη πάνω από 240 mg/dl, LDL χοληστερίνη ίση ή πάνω από 160 mg/dl ή HDL χοληστερίνη ίση ή κάτω από 35 mg/dl

2. Αρτηριακή πίεση ίση ή πάνω από 140/90 mmHg

3. Κάπνισμα

4. Οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου

5. Μίκρο- ή μακρολευκωματουρία (πάνω από 300 mg πρωτεΐνης στα ούρα 24ώρου)

Ανάλογα λοιπόν με τον αριθμό των παραγόντων κινδύνου που πληρούν οι διαβητικοί, διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες κινδύνου:

•               Χαμηλού κινδύνου, εάν έχουν 0 έως 1 παράγοντα κινδύνου
•               Μεσαίου κινδύνου, εάν έχουν 2 έως 3 και
•               Υψηλού κινδύνου, εάν έχουν 4 έως 5 παράγοντες κινδύνου

Ποιές είναι οι κλινικές εκδηλώσεις της αυτόνομης νευροπάθειας του καρδιαγγειακού συστήματος;

Η καρδιακή αυτόνομη νευροπάθεια συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακού θανάτου. Οι διαταραχές που προκαλούνται στην καρδιά από την αυτόνομη νευροπάθεια είναι:

• Επίμονη ταχυκαρδία ακόμα και στην ηρεμία.
• Μειωμένη αντοχή στην άσκηση.
• Ορθοστατική υπόταση (δηλαδή η πίεση πέφτει μετά την έγερση από την καθιστή ή ύπτια θέση).
• «Σιωπηλή» ισχαιμία μυοκαρδίου ή/και «σιωπηλό» έμφραγμα μυοκαρδίου (δηλαδή χωρίς καθόλου πόνο).
• Αυξημένος κίνδυνος αιφνίδιου θανάτου λόγω εμφάνισης αρρυθμιών.
• Διαταραχή στην ημερονύκτια διακύμανση της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής πίεσης.

Πώς μπορεί κάποιος να διαπιστώσει εάν έχει ή όχι αυτόνομη νευροπάθεια της καρδιάς του;

Η διάγνωση της αυτόνομης νευροπάθειας γίνεται από το γιατρό με μέτρηση της αρτηριακής σας πίεσης σε καθιστή και όρθια θέση, αλλά και με ειδικές διαγνωστικές δοκιμασίες (καλούνται δοκιμασίες Ewing και Clarke).

Σε διαβητικά άτομα άνω των 35 ετών τα οποία έχουν διαβήτη περισσότερο από 15 χρόνια και παρουσιάζουν ευρήματα αυτόνομης νευροπάθειας, θα πρέπει να συνιστάται καρδιακός έλεγχος.

Σε ποιες διαγνωστικές δοκιμασίες πρέπει να υποβληθεί ένας διαβητικός για να διαπιστωθεί εάν πάσχει ή όχι από στεφανιαία νόσο;

Το τεστ κόπωσης (σε τάπητα) είναι ο πρώτος (μετά το ηλεκτροκαρδιογράφημα) τρόπος προσέγγισης του διαβητικού με πιθανή στεφανιαία νόσο. Επί θετικού τεστ κόπωσης, η καρδιακή διερεύνηση πρέπει να συνεχιστεί με απεικονιστική τεχνική. Ο σπινθηρογραφικός έλεγχος της καρδιάς (SPECT) γίνεται με θάλιο ή με τεχνήτιο ή με sestamibi, ενώ η κόπωση μπορεί να είναι φαρμακευτική με διπυριδαμόλη ή ντοπαμίνη (Stress Echo, δυναμική ηχωκαρδιογραφία καρδιάς).

Ο έλεγχος της ασβέστωσης των στεφανιαίων (CAC) είναι πολλά υποσχόμενη εξέταση για τη διαγνωστική (κυρίως ανατομική) προσέγγιση της στεφανιαίας νόσου. Ο έλεγχος του CAC γίνεται με αξονική στεφανιογραφία (CCTA, cardiac computed tomography angiography). Θέση στη διάγνωση της νόσου έχουν επίσης και η μαγνητική στεφανιογραφία (MRCA, magnetic resonance coronary angiography) καθώς και η συμβατική στεφανιογραφία.

Τα επεισόδια υπογλυκαιμιών σχετίζονται με τον καρδιαγγειακό κίνδυνο;

Τα σοβαρά επεισόδια υπογλυκαιμίας μπορεί να έχουν επιβλαβείς συνέπειες στον οργανισμό. Σε ότι αφορά στην καρδιακή λειτουργία, η υπογλυκαιμία μπορεί να προκαλέσει ισχαιμικά καρδιακά επεισόδια και καρδιακές αρρυθμίες. Σε περιπτώσεις επεισοδίων νυκτερινής υπογλυκαιμίας παρατηρούνται αλλαγές στο ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ) του ασθενούς που είναι συμβατές με ισχαιμία, ενώ είναι γνωστό ότι η αιφνίδια εμφάνιση υπογλυκαιμίας προκαλεί επίσης ποικίλες αρρυθμίες. Φαίνεται συγκεκριμένα πως σε διαβητικούς χωρίς γνωστή στεφανιαία νόσο, η υπογλυκαιμία μπορεί να είναι η αιτία εμφάνισης κολπικής μαρμαρυγής, μιας δυνητικά επικίνδυνης αρρυθμίας που απαιτεί εφόρου ζωής αντιπηκτική αγωγή. Επίσης σε διαβητικούς με γνωστή στεφανιαία νόσο, η υπογλυκαιμία μπορεί να συνοδεύεται από κολπική μαρμαρυγή ή από διάφορες έκτακτες συστολές.

Σαν διαβητικός πρέπει να λαμβάνω ασπιρίνη για πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου;

Η αναγκαιότητα της λήψης ασπιρίνης στη δευτερογενή πρόληψη των καρδιαγγειακών συμβαμάτων είναι δεδομένη. Δηλαδή όσα διαβητικά άτομα έχουν γνωστή στεφανιαία νόσο στο ιστορικό τους πρέπει οπωσδήποτε να λαμβάνουν καθημερινά ασπιρίνη, νοουμένου φυσικά ότι δεν υπάρχουν αντενδείξεις. Μάλιστα για ένα χρόνο μετά από οξύ στεφανιαίο επεισόδιο επιβάλλεται η συνδυαστική χορήγηση αντιαιμοπεταλιακών παραγόντων (ασπιρίνης και κλοπιδογρέλης) σε καθημερινή βάση.

Σε ότι αφορά όμως στην αναγκαιότητα λήψης ασπιρίνης πρωτογενώς από άτομα με διαβήτη που δεν έχουν ιστορικό στεφανιαίας νόσου στο παρελθόν, υπάρχει προβληματισμός στη διεθνή επιστημονική κοινότητα. Φαίνεται ότι αυτοί που επωφελούνται είναι κυρίως άνδρες άνω των 50 ετών ή γυναίκες άνω των 60 ετών που έχουν επιπρόσθετους παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο. Ο γιατρός σας πάντως είναι ο πιο κατάλληλος για να αξιολογήσει εάν και εφόσον πληροίτε τις προϋποθέσεις για να λάβετε ασπιρίνη.

Ποιοι είναι γενικά οι παράγοντες κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο;

Οι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου διακρίνονται σε:

Α. Τροποποιήσιμους παράγοντες, δηλαδή παράγοντες στους οποίους μπορούμε να παρέμβουμε θεραπευτικά όπως:

1. Αρτηριακή υπέρταση, δηλαδή «υψηλή» πίεση ίση ή πάνω από 140 mmHg και «χαμηλή» πίεση ίση ή πάνω από 90 mmHg.

2. Κάπνισμα.

3. Διαβήτης.

4. Παχυσαρκία.

5. Χαμηλή HDL χοληστερίνη, δηλαδή κάτω από 35 mg/dl.

6. Έλλειψη σωματικής άσκησης.

7. Καταστάσεις θρομβοφιλίας (καταστάσεις στις οποίες ο οργανισμός έχει την τάση να κάνει θρομβώσεις).

8. Δίαιτα πλούσια σε λιπαρά.

Β. Μη τροποποιήσιμους παράγοντες, δηλαδή παράγοντες στους οποίους δεν μπορούμε να παρέμβουμε όπως:

1. Ηλικία, ίση ή πάνω των 45 ετών αν είστε άνδρας και ίση ή πάνω των 55 ετών αν είστε γυναίκα.

2. Άρρεν φύλο.

3. Οικογενειακό ιστορικό πρώιμης καρδιαγγειακής νόσου, δηλαδή ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου ή αιφνίδιου θανάτου σε πατέρα ή άρρενα συγγενή 1^ου βαθμού κάτω των 55 ετών και σε μητέρα ή θήλυ συγγενή 1^ου βαθμού κάτω των 65 ετών.

Ποιες νόσοι γενικά, πλην του διαβήτη, θεωρούνται ισοδύναμοι καρδιαγγειακής νόσου;

Οι νόσοι, εκτός του διαβήτη που θεωρούνται ισοδύναμοι καρδιαγγειακής νόσου είναι:

• η περιφερική αρτηριακή νόσος,
• το ανεύρυσμα της κοιλιακής αορτής,
• η στένωση των καρωτίδων σε ποσοστό πάνω από το 50%,
• η στένωση των νεφρικών αρτηριών,
• το παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο ή το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο που οφείλονται σε στένωση των καρωτίδων καθώς και
• η παρουσία 2 παραγόντων κινδύνου με Framingham risk score πάνω από 20%.

Έχω ακούσει να αναφέρονται στο Framingham risk score. Τι ακριβώς είναι αυτό;

Το Framingham risk score υπολογίζει, εκτιμώντας συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου, το  δεκαετή κίνδυνο που διατρέχει κάποιος για εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου. Ο δεκαετής κίνδυνος εκφράζεται σε εκατοστιαία αναλογία (δηλαδή επί τοις εκατό). Χρησιμοποιούνται δύο τέτοιες μέθοδοι, μια για τους άνδρες και μια για τις γυναίκες. Οι παράγοντες κινδύνου που αξιολογούνται είναι οι εξής:

1. Η ηλικία.
2. Η ολική χοληστερίνη.
3. Η ΗDL χοληστερίνη.
4. Το κάπνισμα.
5. Η συστολική πίεση, δηλαδή η «ψηλή» πίεση.
6. Η θεραπεία με αντιυπερτασική αγωγή.

Άτομα υψηλού κινδύνου (high-risk) για καρδιαγγειακή νόσο στη δεκαετία έχουν Framingham risk score πάνω από 20% (το ποσοστό αυτό από μόνο του ισοδυναμεί με καρδιαγγειακή νόσο), δηλαδή αυτό σημαίνει πως τουλάχιστον 20 άτομα στα 100 θα εμφανίσουν έμφραγμα του μυοκαρδίου μέσα στην επόμενη δεκαετία, άτομα μέσου κινδύνου (intermediate-risk) έχουν score μεταξύ 10 και 20%, ενώ άτομα χαμηλού ρίσκου (low-risk) έχουν score κάτω από 10%.

Έχω ακούσει επίσης να αναφέρονται στον πίνακα SCORE για υπολογισμό του καρδιαγγειακού κινδύνου. Τι ακριβώς είναι αυτός ο πίνακας;

Ο πίνακας SCORE (Systematic COronary Risk Estimation) υπολογίζει το 10ετή κίνδυνο που διατρέχει κάποιος για να υποστεί θανατηφόρο σύμβαμα λόγω αθηροσκλήρωσης. Τέτοια συμβάματα συμπεριλαμβάνουν το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, την αποφρακτική αρτηριακή νόσο καθώς και τον αιφνίδιο θάνατο. Οι παράμετροι που συνυπολογίζονται είναι το φύλο, η ηλικία, τα επίπεδα ολικής χοληστερόλης στο αίμα, η συστολική («ψηλή») αρτηριακή πίεση καθώς και το αν καπνίζει ή όχι ο ασθενής. Ανάλογα με το ποσοστό του κινδύνου που εξάγεται από τον τυποποιημένο πίνακα για θανατηφόρο καρδιαγγειακό σύμβαμα σε προοπτική δεκαετίας, καθορίζεται και το επίπεδο της LDL («κακής») χοληστερόλης που πρέπει να έχει ο ασθενής.

Ο πίνακας αυτός τονίζεται ότι δεν χρησιμοποιείται σε άτομα με γνωστή καρδιαγγειακή νόσο, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νόσο των νεφρών ή σε άτομα που έχουν γενικά πολλούς παράγοντες κινδύνου.